Uit het ijs van gletsjers op hoge bergen is informatie af te lezen over het klimaat en het milieu.

Maar door de stijgende temperaturen van de klimaatverandering smelten veel gletsjers weg, waardoor deze schatkist aan wetenschappelijke gegevens in berggebieden over de hele wereld verloren dreigt te gaan.

Daarom is een team wetenschappers begonnen om nog zo snel mogelijk ijskernen te verzamelen van gletsjers die door de opwarming van de aarde worden bedreigd. Het doel van dit Ice Memory-project is om de eerste ‘wereldbibliotheek’ met een archief voor gletsjerijs aan te leggen.

Tijdens de meest recente expeditie voor het project trokken vijftien onderzoekers uit de hele wereld naar de op ruim 6300 meter boven zeeniveau gelegen gletsjer van de vulkaan Illimani in Bolivia. De wetenschappers slaagden erin om tussen 22 mei en 18 juni twee ijskernen te verzamelen, van ieder ruim 120 meter lang. Door tijdgebrek kon het team geen derde ijskern meer boren.

De expeditie kreeg te maken met de nodige uitdagingen; vanwege zware sneeuwval en harde wind liep het project een vertraging van ruim een week op. Door de zware weersomstandigheden vielen veel deelnemers aan de tocht meer dan vijf kilo af tijdens hun verblijf op de top van de vulkaan, aldus Jérôme Chappellaz, die senior-onderzoeker is bij het Franse CNRS en coördinator van het Ice Memory-project.

“[De wetenschappers] weten wat zware omstandigheden inhouden, ze waren hier mentaal al op voorbereid,” vertelt hij. “Ze zijn er echt helemaal voor gegaan.”

Na de boringen worden de kernen naar de eerste wereld-ijskernenbank gebracht, die zich bij Concordia Station op Antarctica bevindt. Daar zullen uiteindelijk honderden ijskernen uit de hele wereld in een sneeuwgrot worden opgeslagen bij -50°C, naast de eerste kernen die afkomstig waren uit de Mont Blanc in de Franse Alpen.

Het Ice Memory-project richt zich vooral op gletsjers waarvan is aangetoond dat ze wetenschappelijk interessant zijn. De onderzoekers hopen uit elke geselecteerde gletsjer drie kernen te halen; een voor analyse ter referentie en twee andere die in Antarctica kunnen worden opgeslagen.

Het doel is om een verzamelplaats voor ijskernen op te richten in Antarctica, wat volgens Chappellaz: “een continent van wetenschap en vrede” is.

Bij het onderzoeksstation kunnen wetenschappers verdere analyses uitvoeren. De ontwikkeling van toekomstige technieken om gegevens uit de monsters te halen kan nog tientallen jaren doorgaan, en misschien wel eeuwen.

“Er zullen in de toekomst nieuwe technieken en nieuwe ideeën ontstaan, waardoor de bewaarde ijskernen optimaal benut kunnen worden,” aldus Chappellaz.

Het project, dat onder leiding staat van de Fondation Université Grenoble Alpes, in samenwerking met vele anderen, wordt onder meer gesteund door de Franse en Italiaanse Nationale Unesco Commissies.

De internationale start van het Ice Memory-project werd opgeluisterd met een openingsceremonie op het hoofdkantoor van Unesco op 8 maart, waar onderzoekers bijeenkwamen om voor de komende jaren een planning te maken voor projecten voor het boren van ijskernen.

Een ijskern kan een enorme hoeveelheid informatie opleveren, bijvoorbeeld over de ontwikkeling van de luchttemperatuur, de atmosferische samenstelling, de windrichtingen, de concentratie van zee-ijs en de ontwikkeling van de ijskappen, legt glacioloog en National Geographic explorer Erin Pettit uit.

Wanneer de gegevens van ijskernen uit dezelfde omgeving worden gecombineerd, kan dat voor onderzoekers informatie opleveren over patronen in de atmosferische circulatie en kunnen ze cruciale verschillen tussen gebieden opsporen.

“We kunnen geen voorspellingen doen over de toekomst van een systeem dat we niet begrijpen,” aldus Pettit. “Deze ijskernen geven ons informatie over de manier waarop het klimaatsysteem reageerde op bepaalde gebeurtenissen in het verleden. Daardoor kunnen we te weten komen welke mogelijke reacties er te verwachten zijn met de huidige druk die op het systeem wordt uitgeoefend.”

Volgens Chappellaz is de financiering nog niet rond, maar zou het Ice Memory-project nog bij tientallen andere gletsjers boringen willen verrichten, zoals op de Elbroes, de Kilimanjaro, Mera Peak en locaties in de Zwitserse Alpen en het Altajgebergte.

Chappellaz hoopt dat, naarmate de plannen zich verder ontwikkelen, er meer onderzoeksteams uit de hele wereld een bijdrage willen leveren aan het project.

“Ik zou het op prijs hebben gesteld als mijn voorouders de moeite hadden genomen een deel van het kostbare ijs te bewaren waar de wetenschap afhankelijk van is, voordat het voor altijd zou zijn verdwenen van het aardoppervlak,” zegt hij. “Dat is het doel en de verantwoordelijkheid waar wij nu voor staan, als de generatie wetenschappers die getuige zijn van de invloed van de opwarming van de aarde op gletsjers.”

Volg Casey Smith op Twitter.

Lees ook: ‘IJscrisis in Antarctica: een van de grootste ijsplaten brokkelt af’.

  • test
  • test
  • test