Het rommelt op IJsland. Afgelopen de zomer kwam het al tot een uitbarsting van de Fagradalsfjallvulkaan, een tafelberg op het schiereiland Reykjanes: gloeiende lava kolkte er toen door een donkergrijs landschap. Maar na een reeks nieuwe aardbevingen is nu wederom de noodtoestand uitgeroepen. Volgens seismologen is het een kwestie van tijd voordat de berg Thorbjörn, op een steenworp afstand van de Fagradalsfjall, zal uitbarsten. Een nieuwe periode van vulkanische activiteit op IJsland is een feit.
Vulkanisch gerommel op IJsland
Op 4 juli 2023 werd het zuidwesten van IJsland opgeschrikt door meer dan tweeduizend aardbevingen in 24 uur tijd. Niet veel later nam de seismiciteit af en het opborrelende magma toe, om op 10 juli als hete lava door het aardoppervlak heen te breken. De uitbarsting is de volgende in een lange reeks: in 2021 en 2022 was het ook al onrustig op Reykjanes. En daarmee blijkt de kous nog niet af. Ook op 10 november werden 1400 bevingen gemeten in een etmaal, volgens seismologen een voorbode voor een nieuwe reeks uitbarstingen.
Reykjanes ligt een kleine dertig kilometer ten zuidwesten van hoofdstad Reykjavik en bevindt zich op de Mid-Atlantische Rug. Deze bergketen scheidt de Afrikaanse en Euraziatische Plaat, die langzaam uit elkaar bewegen. Dat gesjor en getrek aan de Mid-Atlantische Rug dwingt diepe aardlagen ertoe de oppervlakte op te zoeken. En dat veroorzaakt scheuren, waardoor ook magma zijn weg naar boven vindt.
Meer vulkanische activiteit verwacht
Perioden van vulkanische rust en activiteit wisselen zich hier al eeuwenlang af. Die cyclus herhaalt zich al millennia. Zo ook nu. In voorbije jaren kwam het magma onder de aardkorst in IJsland al meermaals richting het aardoppervlak. Dat bleek bijvoorbeeld uit de veranderende vorm van de bodem en de grote hoeveelheid aardbevingen die ermee gepaard gingen, zegt Tobias Durig, vulkanoloog aan de Universiteit van IJsland.
De vulkanen op Reykjanes zullen de wetenschap ook in de toekomst veel nieuwe kennis opleveren – zowel over de aardlagen onder IJsland, als over de diepten van onze aarde als geheel.
Meer beelden zien van de vulkaanuitbarstingen op IJsland? Bekijk de foto’s hieronder.
