Stel je voor: er ontstaat plotseling een enorm gat in de grond waardoor sportvelden, auto’s en zelfs huizen worden opgeslokt. Het klinkt als het script van een lugubere sciencefictionfilm, maar dit fenomeen bestaat echt – en schrikte onlangs een groep sportliefhebbers op in de Amerikaanse staat Illinois.
Gelukkig is er ook geruststellender nieuws: deze zinkgaten kunnen weliswaar flinke overlast veroorzaken, maar veroorzaken slechts zelden een levensbedreigende ramp. Dan blijft de vraag: hoe kan zo’n enorm zinkgat ontstaan?
Wat is een zinkgat?
Zinkgaten ontstaan doorgaans wanneer regenwater ondergronds erosie veroorzaakt in gesteente. Vooral op plekken met makkelijk eroderende bodems, bijvoorbeeld in kalksteen- of dolomietrijke gebieden, is het risico op zinkgaten groter.
Wanneer regenwater de kans krijgt om langs bodemscheuren naar beneden te sijpelen, kan het gebeuren dat ondergronds gesteente langzaam maar zeker wegslijt en er holten ontstaan, die in feite niets anders zijn dan grotten. Naarmate dit proces doorzet, worden deze holten groter. Het gevolg is dat er meer water naar binnen kan stromen en de erosie in een stroomversnelling raakt.
Bekijk hieronder de beelden van het ontstaan van een zinkgat in Illinois (VS).
Een zinkgat ontstaat wanneer deze aangevreten bodemlagen niet langer in staat zijn de oppervlaktelaag te dragen. Het verraderlijke van een zinkgat is dat er bovengronds vaak maar weinig van te zien is. Droogte of hevige regenval kunnen het risico op zinkgaten verder vergroten, net als menselijke activiteiten zoals het oppompen van grondwater of bouwactiviteiten.
Hoe ziet een zinkgat eruit?
Zoals te zien is in de fotoreeks hieronder, kunnen de grootte en vorm nogal uiteenlopen: zinkgaten kunnen slechts een paar meter breed zijn of honderden hectares beslaan. Ook de diepte varieert: sommige zijn nog geen meter diep, andere gaten slaan tot meer dan honderd meter diep de bodem in. Zinkgaten kunnen eruitzien als een ondiepe kom of als een ingestorte leegte met steile, verticale wanden. Wanneer water zich verzamelt in zinkgaten, worden er soms vijvers gevormd.
Bekijk hieronder de beelden van een aantal indrukwekkende zinkgaten.
Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
