Decennialang hing de bouw van de Ilısudam als een zwaard van Damocles boven het hoofd van de inwoners van Zuidoost-Anatolië, niet ver van de grens met Syrië en Irak. In 2020 werd de laatste hand gelegd aan de waterkering, waarna een grootgebied onder water kwam te staan.
De plannen gaat terug tot 2006. De toenmalige premier Recep Tayyip Erdoğan verklaarde destijds dat het project ‘niets dan goeds’ zou brengen voor de lokale bevolking. Volgens de officiële lezing moet het project bijdragen aan de economische ontwikkeling van een van de armste regio’s van Turkije, maar de bouw van de Ilısudam bevat onmiskenbaar ook een politieke component: meer grip krijgen op de Koerdische bevolking, die de meerderheid vormt in dit deel van het land.
Door water verzwolgen
De dam brengt het complete ecosysteem uit balans, en heeft ook zijn weerslag op het leven van de bevolking. Ruim zeventigduizend mensen raakten ontheemd en tientallen dorpen verdwenen onder water. De gevolgen zijn ingrijpend en blijvend, terwijl de levensduur van de dam op slechts zestig jaar wordt geschat. Fotograaf Emin Özmen legde vast hoe steeds meer inwoners afscheid moesten nemen van hun woonplaats naarmate het waterpeil steeg.
Archeologische schatten
Het antieke Hasankeyf werd het symbool van de problemen. Het kleine stadje is bekend om zijn prachtige erfgoed en trekt al decennialang toeristen aan. Tot de archeologische schatten behoren 12.000 jaar oude nederzettingen. Er is Assyrisch, Romeins en Ottomaans erfgoed te vinden, evenals grotwoningen, een oude stenen brug en een twaalfde-eeuwse moskee.
Voordat de dam in gebruik werd genomen, werd Hasankeyf jaarlijks bezocht door tienduizenden mensen. Lange tijd hoopten inwoners hun woonplaats en inkomen te redden, maar de inspanningen mochten niet baten.
Inmiddels is Hasankeyf onder water verdwenen. ‘Alleen de eenden zijn hier blij mee,’ vertelt een van de inwoners. ‘Was ik maar een eend.’
Dit verhaal verscheen eerder in National Geographic Magazine (02-2023).
