Wat is een oerbos eigenlijk? Het antwoord op die vraag is misschien niet zo intrigerend als de reuzenbomen die er deel van uitmaken: het verschilt namelijk per ecosysteem. Stoppeldennen kunnen vijfduizend jaar oud worden. Sommige andere soorten bomen worden hooguit 150 jaar oud, maar als ze in grotendeels ongerepte wouden staan, kunnen onderzoekers ze toch aanmerken als onderdeel van een oerbos.
Voorwaarde voor biodiversiteit
‘Je vindt een enorme diversiteit aan dieren, planten en soorten grond in oerbossen,’ aldus oerbosdeskundige Beverly Law van de Oregon State University. ‘Biodiversiteit is noodzakelijk voor een gezonde natuur, en beschermt bossen tegen ziekten en wat je verder nog maar kunt bedenken. Dat is cruciaal voor het voortbestaan van het leven.’
Zo zien onderzoekers die naar de toppen van de bomen in het Hoh-woud klimmen soms kleine boompjes opkomen in aarde die op de takken ligt. ‘Het bladerdak van het woud heeft een eigen ecosysteem, er leeft daar een enorme variëteit aan mossen, korstmossen, insecten en vogels,’ vertelt Law. ‘Het is een heel andere wereld daarboven.’
De bescherming van oerbossen
Maar de bossen staan onder druk. Klimaatverandering vormt een enorme bedreiging voor wouden en oerbossen, door het grotere risico op bosbranden, langdurige droogte, extreme hitte, heftige stormen en plagen van ongedierte. Toch worden in landen over de hele wereld, van Indonesië tot Brazilië, nog steeds oerbossen gekapt.
En dat terwijl deskundigen juist aandringen op bescherming van oerbossen. Ze stellen dat oude bossen koelte en schaduw bieden aan kwetsbare soorten en aan soorten die tijd nodig hebben om te migreren en zich aan te passen aan een veranderend klimaat.’
Ook op ecologisch vlak zijn oerbossen van onschatbare waarde. Ze houden veel meer CO2 vast dan jongere bossen, en beschermen ons daarmee tegen onze eigen uitstoot van fossiele brandstoffen. Uit onderzoek naar zes Amerikaanse bossen in Oregon bleek dat de drie procent grootste bomen goed waren voor 42 procent van de CO2 die in de bossen was opgeslagen. En waar veel CO2 is vastgelegd, bestaat meestal weer een grotere diversiteit aan planten en dieren dan elders.
Oeroude bosreuzen
Met het kappen van oerbossen gaan duizenden jaren aan geschiedenis voorgoed verloren. Om een beeld te geven waar het dan over gaat: een van de oudste reuzensequoia’s in het zuiden van de Amerikaanse staat Californië heeft meer bladeren dan er mensen in China leven. De boom ontkiemde honderden jaren voordat Aristoteles leraar werd van Alexander de Grote en bestaat nog steeds.
Elders in de Verenigde Staten, in het Hoh-regenwoud op het schiereiland Olympic in de staat Washington, torenen met mos bedekte dennen en sparren uit boven paddenstoelen en vochtige varens. De bomen waren er al toen de VOC nog moest worden opgericht.
En daarin schuilt de belangrijkste boodschap: dat oerbossen onvervangbaar zijn. Een zaadje van een sequoia dat nu wortel schiet, kan zich pas in het jaar 5000 meten met de huidige woudreuzen in het zuiden van Californië.
