De Verenigde Naties hebben 2017 uitgeroepen tot International Year of Sustainable Tourism for Development, een mogelijkheid om wereldwijd aandacht te vragen voor de manier waarop verantwoord toerisme kan bijdragen aan positieve ontwikkelingen.
De drie pijlers van duurzaam toerisme zijn milieuvriendelijk gedrag (‘reduce, reuse, recycle’, ofwel: verminderen, hergebruiken, recyclen); bescherming van cultureel en natuurlijk erfgoed (het herstellen van historische gebouwen en bescherming van bedreigde diersoorten) en tastbare sociale en economische voordelen voor lokale gemeenschappen (variërend van het respecteren van de rechten van inheemse volken tot steun voor eerlijke beloningen voor werknemers). Dit zijn zes dingen die reizigers kunnen doen om hun impact op de planeet zo klein mogelijk te maken:
Vliegen is niet zo fijn, ga liever met de trein
Doe mee met de opkomende ‘slow travel’-trend: bezoek minder plekken, maar besteed meer tijd op elke locatie. Treinreizen zijn daarvoor een goede manier. Zo leer je niet alleen een land beter kennen, je verkleint ook je bijdrage aan de CO2-uitstoot. India, Zuidoost-Azië, Oost-Afrika en China zijn enkele van mijn favoriete bestemmingen voor treinreizen.
Geef, op de goede manier
Veel goedbedoelende reizigers nemen snoep, tweedehands kleding, boeken en potloden mee om aan kinderen en dorpsbewoners te geven in ontwikkelingslanden. Helaas heeft dat soort geschenken vaak onbedoelde gevolgen. Er kunnen conflicten in de gemeenschap door ontstaan en het kan een cultuur van afhankelijkheid en gebedel in de hand werken. Ik zag bijvoorbeeld dat twee Masaï-vrouwen in Afrika ruzie kregen om een T-shirt dat een toerist glimlachend had uitgedeeld. En in sommige delen van Azië is “Give me sweet” (Geef me snoep) het eerste Engels dat kinderen leren.
Of het nou om geld of goederen gaat, je kunt beter geven aan lokale hulporganisaties met een goede reputatie, of aan internationale organisaties waarmee ze samenwerken. Een goed voorbeeld is Pack for a Purpose.
Zeg nee tegen plastic
De Great Pacific Garbage Patch, een ronddraaiende massa afval die zich uitstrekt over duizenden kilometers oceaan, bevat oneindig veel plastic wegwerpflesjes en tasjes. Als ze ooit al afgebroken worden, gaat dat honderden jaren duren en in de tussentijd zijn ze funest voor mariene ecosystemen.
Zorg dat je een deel van de oplossing bent, door te kiezen voor lokaal gezuiverd water in recyclebare glazen flessen (ikzelf vertrouw in de tropen vooral op groene kokosnoten om voldoende vocht binnen te krijgen) en neem in je bagage extra draagtasjes mee die je kunt gebruiken voor je strooptochten langs straatmarktjes en winkeltjes. Daardoor zorg je niet alleen voor minder plastic afval, maar verklein je ook je CO2-voetafdruk – aardolie is een grondstof voor de productie van plastic flesjes en tasjes.
Doe onderzoek naar je touroperator
Ik trek er meestal zelf op uit tijdens mijn reizen, maar als ik wel een touroperator inschakel, stel ik altijd drie vragen voor ik me aanmeld: Wat doet jullie reisbureau voor het milieu? Kun je me een voorbeeld geven van de manier waarop jullie trips bijdragen aan de bescherming en ondersteuning van diersoorten of cultureel erfgoed? Hebben jullie lokale gidsen in dienst?
Elke organisator die hierop geen helder antwoord kan geven, gaat niet met zijn tijd mee. Zoek een andere.
Ondersteun de echte lokale economie.
Lokaal gemaakte producten en souvenirs zijn niet altijd de goedkoopste, maar door ze te kopen lever je een directe en positieve bijdrage aan de economie.
In Cancun verkopen sommige winkels bijvoorbeeld ‘traditionele’ Mexicaanse sombrero's die uit China worden geïmporteerd, omdat ze goedkoper zijn. Voor handgemaakte hoeden die ter plekke worden gemaakt betaal je meer. Het verschil zit hem niet alleen in de prijs. Door de echte sombrero's te kopen ondersteun je het culturele erfgoed en draag je bij aan de werkgelegenheid voor de lokale bevolking.
Koop nooit iets dat afkomstig is van wilde dieren. Punt.
Tijdens een trip naar de Ha Longbaai in Vietnam zag ik een groep Amerikaanse toeristen onderhandelen met lokale bewoners die de prachtigste zeeschelpen verkochten die ik ooit tijdens mijn reizen zag.
En in Mongolië zag ik een aantal backpackers afdingen op een openluchtmarkt om een handgemaakte muts van een traditionele jager te kopen die was gemaakt van mooie wolfsvacht. Deze reizigers droegen ongewild bij aan de groeiende markt voor producten die afkomstig zijn van de handel in zeldzame en bedreigde dieren als souvenirs. Gewoon niet doen.
