Free Solo wordt 20 maart om 21:00 uitgezonden op National Geographic. Lees ook het interview met Alex Honnold in de maart-editie van National Geographic Magazine.
Jimmy Chin maakte een lange lijst met regels voor het filmen van zijn vriend Alex Honnold bij zijn historische poging tot het beklimmen van El Capitan. Honnold zou de bijna negenhonderd meter hoge granieten bergwand in Yosemite National Park op eigen kracht, zonder touwen en andere hulpmiddelen bedwingen. De regels voor de cameramanbergbeklimmers zijn streng. Niemand mag fluisteren, niezen, een lensdop of een kiezelsteen laten vallen – allemaal elementen die Honnold kunnen afleiden. En niemand mag met hem praten, tenminste niet direct. Dit om alle druk te vermijden, maar ook om ervoor te zorgen dat hij niet zijn nauwkeurig gekalibreerde geestestoestand verliest, bestaande uit een combinatie van opperste concentratie, rotsvast zelfvertrouwen en innerlijke rust. En in plaats van de term ‘free-soloklimmen’ te hanteren, wordt bij voorkeur de eufemistische beschrijving ‘klauteren’ gebruikt.
Sommige geroutineerde klimmers zeggen dat het niet de vraag is óf een soloklimmer ooit valt, maar wanneer. Je kunt denken aan de velen die hun dood tegemoet zijn gevallen; sommigen kende je persoonlijk. En dan is het er ineens: Het levendige, gruwelijke beeld van je vriend die de leegte in verdwijnt.
Maar dat is dus waar je juist níet aan moet denken als je vriend de ‘gedurfdste beklimming ooit’ gaat ondernemen. Alle experts zijn het hierover eens. Deze scenario’s raasden een jaar lang door Chins hoofd. Samen met Elizabeth Chai Vasarhelyi, zijn vrouw en compagnon, wilde hij Honnolds poging documenteren. (Spoileralert: hij haalt het.) Hun film, Free Solo, wordt vertoond op het IDFA en komt in januari 2019 in de Nederlands bioscopen.
‘Het filmen van een klimmer met het fysieke en mentale vermogen van Alex, gecombineerd met het verlangen om zoiets ambitieus en angstaanjagends te ondernemen,’ zegt Chin, ‘is zonder twijfel het project van mijn leven.’
Chin (45) en Honnold (33) klommen in 2009 voor het eerst samen, als onderdeel van een expeditie naar Borneo om Low’s Gully, een van de diepste en nauwste kloven ter wereld, te verkennen. Chin herinnert zich nog goed dat hij werd overrompeld door Honnolds jongensachtige gezicht en grote bruine ogen, die onvermijdelijk leidden tot de bijnaam Bambi.
Maar Honnolds jeugdige uiterlijk verhult zijn bijzonderste gave: een griezelig vermogen om zijn angst in bedwang te houden en zich te concentreren op elke stap die hij neemt (ook al houdt die stap in dat hij op een hoogte van driehonderd meter op een rotswand moet tasten naar een piepklein richeltje om zijn voet op zetten). Het is een gave die Chin overigens in zekere zin met hem deelt. Drie jaar voordat hij Honnold ontmoette, beklom hij de Mount Everest en skiede hij langs de ijzige, bijna verticale wand naar beneden.
Na Borneo klommen de mannen regelmatig samen en filmde Chin een aantal van Honnolds solo’s. ‘Hij vertrouwde erop dat ik veilig was tijdens het filmen en ik vertrouwde hem erop dat hij alleen rotsen beklom waar hij zich goed bij voelde en zich niet gedwongen achtte om extreme dingen te doen voor de camera,’ zegt Chin.
Ondertussen was Honnold aan het overdenken wat er nodig was om ‘El Cap’ te beklimmen zonder klimtouwen. ‘Na Half Dome, een granietkoepel in Californië, leek dit me het een logische vervolgstap’, zegt Honnold. ‘Aan het eind van elk seizoen dacht ik dat ik er het volgende seizoen klaar voor zou zijn, maar dan keek ik omhoog en dacht ik: wauw, dat is echt nog te eng.’
Uiteindelijk, eind 2015, vertelde Honnold aan Chin en Vasarhelyi dat hij er klaar voor was en spraken ze af om in het geheim een film over de klim voor te bereiden. ‘Het gaat mij er vooral om het mentale proces bij Alex te laten zien,’ zegt Chin. ‘Hoe kan iemand ook maar bedenken om zoiets uitdagends te doen? Of hij nu de top had bereikt of had besloten op te geven, dat had niet uitgemaakt.’
Honnold koos een bekende route naar de top: de Freerider. Ervaren klimmers doen doorgaans meerdere dagen over deze beklimming – met touwen. Terwijl Honnold de klim nauwgezet voorbereidde, stelde Chin een team van gestaalde Yosemite-klimmers samen en begon met het plannen van de uitgebreide logistiek.
Chin en zijn team beklommen El Cap langs de oostkant. Ze kozen een makkelijke route en brachten zo snel mogelijk honderden kilo’s aan camera’s, touwen en andere benodigdheden naar boven. Vandaar af konden ze naar beneden zakken en zich met behulp van een handlier weer omhoog trekken om de voortgang van de klimmer bij te houden. Rond vijf uur ’s middags op 2 juni 2017, toen hij zich in topvorm voelde, vroeg Honnold Chin of het team de volgende dag klaar was om te filmen. ‘Ik denk dat ik ga klauteren,’ zei hij.
Chin knikte luchtig alsof er niets aan de hand was: ‘Mijn hoofd liep over met alle voorbereidingen die we nog moesten treffen om alles voor zonsondergang klaar te zetten.’ Na een poos zei Chin tegen Honnold dat hij hem in de ochtend zou weerzien. Hij liep langzaam weg tot hij uit het zicht was van zijn vriend en rende als een dolle naar zijn portofoon. Hij sprong naar het kanaal waar het team op aangesloten stond en, terwijl hij Honnolds codenaam gebruikte, waarschuwde hij het team wat er stond te gebeuren. ‘Bambi gaat ervoor! Ik herhaal: Bambi gaat ervoor!’
Free Solo draait vanaf 10 januari in de Nederlandse bioscopen en vanaf 6 februari in de Belgische bioscopen. Op 20 maart wordt de film om 21:00 uitgezonden op National Geographic.
Dit verhaal verscheen in de november 2018 editie van National Geographic magazine
Lees ook het interview met Alex Honnold in de maart 2019 editie van National Geographic Magazine.
Lees ook: Alex Honnold maakte de meest gevaarlijke free solo-klim ooit, en zijn vriend filmde het
Lees ook: Exclusief: klimmer bedwingt de allergevaarlijkste rotswand zonder touw
