Pad thai van een eetkraampje in Bangkok of een rauwmelkse kaas in een Franse bistro – het smaakt verrukkelijk op het moment zelf. Maar voor veel reizigers leiden de lokale gerechten die hun reis de moeite waard maken soms tot een wat minder prettige vakantieherinnering: voedselvergiftiging.
Volgens een onderzoek in 2015 dat werd gepubliceerd in BMJ Clinical Evidence kampt 30 tot 70 procent van alle reizigers tijdens of vlak na een trip met een infectie in het maagdarmstelsel. Elk jaar heeft bijna één op de tien mensen wereldwijd last van een dergelijke ziekte veroorzaakt door bacteriën (E. coli, salmonella, listeria), virussen (norovirus, hepatitis A) of parasieten (giardiasis, spoelwormen, lintworm).
Van landen waar de inkomens laag liggen wordt vaak gedacht dat bezoekers er een groter risico lopen op voedselvergiftiging. Maar de kans om ziek te worden door een slecht bereide maaltijd in Italië of Australië, of door de sushi van je lokale supermarkt, is net zo groot.
Wat veroorzaakt voedselvergiftiging?
Voedselvergiftiging wordt meestal veroorzaakt door een van 31 bekende pathogenen, waaronder het norovirus, salmonella, E. coli, clostridium perfringens en campylobacter. De symptomen – waaronder diarree en overgeven, buikkrampen, koorts en pijn in het lichaam – kunnen enkele uren tot een week aanhouden, afhankelijk van de bacterie, de parasiet of het virus. De meest voorkomende boosdoeners? Vlees dat rauw of onvoldoende verhit is, rauwe melk, rauwe groenten, schaaldieren en voedsel dat in onveilige temperaturen is bewaard of op onhygiënische wijze is bereid.
Iemand kan ook ziek worden van het drinken van water. Volgens de Amerikaanse Centra voor Ziektebestrijding en -preventie (CDC) is het in meer dan 180 landen – waaronder Hongarije, Cyprus en sommige Griekse eilanden – niet aan te raden om kraanwater te drinken. Dat betekent dat zelfs het gebruik van dit water om je tanden te poetsen of je handen te wassen voordat je een lunch bereidt kan leiden tot ziekte.
‘De parasiet Giardia lamblia komt vaak voor in besmet water,’ zegt Cindy Chung, arts bij Kaiser San Rafael Pediatrics in Californië. ‘Als een kind bij me komt met plotselinge diarree, dan vraag ik eerst: ben je gaan kamperen? Heb je gereisd?’
Wat kan ik doen als ik ziek ben?
Voor voedselvergiftiging bestaat geen middeltje dat snel werkt. Meestal verdwijnen de symptomen zodra de ziekmakers het lichaam hebben verlaten via diarree of overgeven. Om het ongemak tijdens deze nare periode tegen te gaan, raden doktoren aan veel te drinken om uitdroging te voorkomen en pijnstillers te nemen tegen de buikkrampen.
Diarree en overgeven zijn een natuurlijke immuunreactie van het lichaam om gifstoffen kwijt te raken. Gebruik daarom zo min mogelijk medicijnen die deze processen tegengaan, zoals loperamide (Imodium en Norit) en antacida (Rennie of Gaviscon). In de ergste gevallen van voedselvergiftiging, met name bij kinderen of ouderen, kan een arts ondanstetron voorschrijven. Dit medicijn vertraagt het overgeven waardoor de patiënt meer vocht op kan nemen.
Wie te ziek is om op pad te gaan, kan een reis soms annuleren of verzetten. Reiverzekeringen zien voedselvergiftiging in sommige gevallen als een geldige reden om reisplannen om te gooien. ‘Maar je kunt niet pas een dag na een gemiste vlucht naar de dokter gaan voor een diagnose,’ zegt Michelle Couch-Friedman, columnist en oprichter van Consumer Rescue, een bedrijf dat opkomt voor de rechten van consumenten.
Tips voor tijdens een reis
Neem waterzuiveringstabletten, een waterfles met filter, medicijnen en antibacteriële handgel mee op reis. Verder kan het verstandig zijn om elektrolytenpoeder mee te nemen. Elektrolyten zijn zouten in het lichaam die een belangrijke rol spelen bij het reguleren van de vochthuishouding. Draag deze spullen mee in de handbagage, zodat je ze ook bij de hand hebt bij ziekte onderweg of in het geval dat bagage zoekraakt.
Zoek uit of het kraanwater op de bestemming drinkbaar is of niet, bijvoorbeeld door deze tool van CDC te gebruiken. In gebieden waar het kraanwater niet drinkbaar is, hebben hotels vaak een eigen filtersysteem. Bij twijfelgevallen: vermijd ijs en drink water uit flessen. Denk er ook aan dat het kraanwater in vliegtuigen niet geschikt is voor consumptie. ‘Neem een fles bronwater mee in het toilet om je tanden te poetsen en gebruik handgel,’ zegt Couch-Friedman.
Soms vindt voedselvergifting plaats omdat reizigers nog nooit zijn blootgesteld aan de bacteriën en virussen in het land van bestemming. ‘Locals hebben daar al een zekere tolerantie voor opgebouwd omdat hun immuunsysteem er meerdere keren aan het blootgesteld,’ zegt Michael Bolaris, onderzoeker aan de UCLA die is gespecialiseerd in infectieziekten.
Toch hoef je de eetkraampjes in Zuidoost-Azië niet allemaal links te laten liggen. De regel van Bolaris? Eet het niet als je het niet kan schoonmaken of pellen. Chung adviseert reizigers om goed te kijken naar hoe verkopers het eten bereiden. ‘Gebruiken ze keukengerei, handschoenen, of hun blote handen?’ Bij twijfel is het slim om je te beperken tot de gerechten die met veel hitte worden bereid – zoals gegrilde of gefrituurde gerechten – en nee te zeggen tegen rauwe vis en lauwwarme stoofpotjes.
