In de jaren vijftig van de vorige eeuw liet Sovjetleider Jozef Stalin de skyline van Moskou vullen met een aantal gloednieuwe wolkenkrabbers: de Zeven Zusters. Het paradepaardje? Het enorme hoofdgebouw van de Staatsuniversiteit van Moskou.
Hoewel de Sovjet-Unie zo kort na de Tweede Wereldoorlog amper was opgekrabbeld, besloot Stalin de spaarzame roebels in de staatskas te besteden aan statige nieuwbouwprojecten als de Zeven Zusters. In zijn ogen waren zulke architectonische hoogstandjes hét uithangbord van de socialistische natie aan de rest van de wereld.
Communistisch brutalisme
Maar toen de Sovjet-Unie in 1991 uiteenviel, was er nog maar weinig over van het gevoel van socialistische eenheid. De nieuw ontstane landen in het voormalige Oostblok probeerden een eigen weg in te slaan, ook op het gebied van architectuur. De Duitse fotograaf Frank Herfort besloot te onderzoeken of de oud-Sovjetrepublieken daarin zijn geslaagd.
In een Volga, een populaire auto uit de Sovjettijd, reed hij van de Russische hoofdstad Moskou naar Astana (Kazachstan) en door naar Siberië om te documenteren wat er na afloop van de Koude Oorlog zoal is gebouwd.
‘Veel Russische steden zien er exact hetzelfde uit,’ vertelt Herfort. Dat is vooral te danken aan de betonnen appartementenblokken die werden gebouwd in de tijd van het communisme. De brutalistische architectuur verraadt hoe er naar de communistische burger werd gekeken: die was slechts een klein radertje in het grote socialistische collectief.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Post-Sovjetarchitectuur
Lang waren de Zeven Zusters van Stalin op architectonisch vlak dan ook een extravagante uitzondering. Maar in eerste decennia na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie zijn er veel bouwwerken verrezen waaraan je ziet dat een nieuw tijdperk op til was, een waarin de zoektocht naar een eigen identiteit duidelijk naar voren komt.
Leestip: Uniek inkijkje in de Sovjetvliegtuigen van Noord-Korea
Dat die zoektocht best een worsteling kan zijn, zie je terug in Astana. De futuristisch ogende bouwwerken en vergulde torens op de foto hierboven hebben het uiterlijk van de Kazachstaanse hoofdstad compleet veranderd.
Inmiddels lijkt de bouwwoede aardig te zijn bekoeld, maar de architectonische sporen uit het verleden blijven het landschap sieren. Hoe zien die sporen eruit? Bekijk hieronder de fotoreeks van fotograaf Frank Herfort.
