Er is veel meer water op de maan dan we dachten, zo blijkt uit de analyse van minuscule glaskraaltjes die ontstonden bij vulkaanuitbarstingen in een ver verleden.
In de jaren zeventig van de vorige eeuw werden tijdens de maanmissies van Apollo 15 en 17 monsters van de glaskraaltjes genomen; beide missies landden in gebied waar vulkanische activiteit in het verleden was vastgesteld. De kraaltjes ontstonden toen magma werd uitgestoten en aan de oppervlakte kristalliseerde, waarbij water in de kristallen werd opgesloten.
Maar de wetenschappers wisten niet zeker of de Apollo-monsters alleen op die plekken voorkwamen of dat de waterhoudende kraaltjes ook in andere oeroude lavabeddingen waren te vinden.
In een nieuw onderzoek dat afgelopen week in het vakblad Nature Geoscience werd gepubliceerd, hebben wetenschappers de Apollo-monsters nog eens goed bekeken, waarbij ze gebruikmaakten van recente satellietopnamen om te zoeken naar sporen van waterhoudende kraaltjes op andere plekken op de maan. Daarbij ontdekten ze dat dit soort vulkanische afzettingen overal voorkomt en dat het binnenste van de maan veel meer water bevat dan voorheen werd aangenomen.
“Het feit dat de onderzoekers overal tekenen van deze glaskraaltjes zagen, zegt ons dat er nogal wat water in het binnenste van de maan aanwezig was toen deze vulkaanuitbarstingen plaatsvonden,” zegt Anthony Colaprete, de NASA-wetenschapper die de publicatie van het onderzoek beoordeelde.
Dit is wat we tot nu weten over het bestaan van water op de maan:
Is er al eerder water op de maan gevonden?
Ja, maar dat was kort geleden. Wetenschappers dachten altijd dat de maan kurkdroog was, maar in 2008 onderzochten ze die glaskraaltjes van de Apollo-monsters en ontdekten voor het eerst minuscule sporen van water.
Daarna volgde een ware vloedgolf van ontdekkingen over water op de maan. In 2009 liet NASA een raket en een satelliet neerstorten in een krater op de zuidpool van de maan, in de hoop nog meer bewijs voor water te kunnen oppikken. Bij het neerstorten werden gegevens gemeten die wezen op het bestaan van waterijs en hydroxyl, een uiterst reactief molecuul dat in verband wordt gebracht met water.
En in 2010 onderzochten wetenschappers andere monsters die tijdens de maanmissies waren genomen en ontdekten daarbij nog meer sporen van water, in een mineraal genaamd apatiet. Geologen begonnen toen te vermoeden dat in diepere gesteenten van de maan weleens grote voorraden water zouden kunnen voorkomen. Als je al het water in het binnenste van de maan naar boven zou brengen, dan zou je een ‘oceaan’ van één meter diep over het hele oppervlak van de maan kunnen creëren, zo schatte geoloog Francis McCubbin destijds.
Wat is het nieuwe aan deze studie?
Hoewel een flink deel van het oppervlaktewater op de maan in kaart is gebracht, wist men eigenlijk niet hoe het binnenste van de maan eruit zag, deels omdat er erg weinig monsters van het vulkanische mantelgesteente van de maan zijn verzameld.
In hun onderzoek wilden Ralph Milliken van Brown University en Shuai Li van de University of Hawaii meer te weten komen over de hoeveelheid water in het binnenste van de maan. De studie is een van de eerste waarin is geprobeerd een antwoord op deze vraag te krijgen, met behulp van satellietopnamen van vulkanisch puin in oude pyroclastische stromen.
Dus hoeveel water is er op de maan?
Hoewel deze studie erop wijst dat het binnenste van de maan veel meer water bevat, is het helaas moeilijk te zeggen hoeveel water er precies op de maan voorkomt.
Uit onderzoek dat in 2011 werd verricht, blijkt dat de vulkanische kraaltjes dezelfde hoeveelheid water bevatten als vulkanisch basaltgesteente op aarde. En diep in het binnenste van onze planeet is er waarschijnlijk meer water dan in alle oceanen, meren en rivieren op aarde bij elkaar.
De nieuwe bevindingen zouden kunnen betekenen dat een deel van de maan of misschien zelfs de hele maan net zoveel water bevat als de aarde. (Lees ook waarom de grootste maan van Saturnus bouwstenen van het leven zou kunnen bevatten.)
Wat betekent dit voor de toekomst?
Hoewel de glaskraaltjes slechts 0,05% water bevatten, betekent de enorme hoeveelheid ervan een gouden kans voor toekomstige maanbezoekers. Het waterijs dat is gevonden in diepe kraters die op de polen permanent in de schaduw liggen, zou veel lastiger te bereiken zijn dan het waterhoudend vulkanisch gesteente dat op de hele maan te vinden is. En dat betekent dat maanbezoekers het water ooit uit de grond zouden kunnen halen, in plaats van hun eigen watervoorraad van de aarde mee te hoeven nemen.
“Dit kan zeer goed van pas komen,” zegt Colaprete. “We hebben nu een beter inzicht in deze reservoirs en hun mogelijke gebruik als grondstof op de maan; ook kunnen we de gegevens vergelijken met toekomstig onderzoek naar grondstoffen op de maan.”
