Op de meeste avonden kun je aan de hemel een gedeeltelijke of volle maan zien staan – mits het weer geen roet in het eten gooit. Maar enkele keren per jaar kun je de maan in een andere staat bewonderen: een gedeeltelijke of volledige maansverduistering. Hoe ontstaat dit verschijnsel en wanneer is de volgende maansverduistering te zien in Nederland en België?
Wat is een maansverduistering?
Een maansverduistering vindt plaats wanneer de aarde precies tussen de zon en de maan staat. Het zonlicht weet de maan daardoor niet of minder goed te bereiken, waardoor de aarde een schaduw op de maan werpt. Omdat de maan zelf geen licht uitstraalt, maar alleen zonlicht weerkaatst, ontstaat een maansverduistering.
Leestip: Alles wat je wil weten over dwergplaneet Pluto
Er zijn twee verschillende soorten schaduwen te onderscheiden: de kernschaduw, het donkerste deel en ook wel umbra genoemd, en de bijschaduw, ook bekend als de penumbra. De kegelvormige kernschaduw achter de aarde reikt zo ver dat de maan er volledig in kan verdwijnen.
Een volledige maansverduistering
Wanneer de maan in zijn geheel in de kernschaduw van de aarde valt, spreken we van een volledige maansverduistering. Vrijwel geen zonlicht weet de maan in dat geval te bereiken.
Dat wil niet zeggen dat je de maan dan niet kunt zien: bij een volledige maansverduistering heeft de maan juist een rode gloed. De atmosfeer van de aarde dient als een soort filter dat vooral rood en oranje licht doorlaat, waardoor een bloedmaan zichtbaar wordt. Zonder atmosfeer zou het volledig donker zijn tijdens een maansverduistering.
Een gedeeltelijke maansverduistering
Valt de maan slechts deels in de kernschaduw van de aarde, dan vindt er een gedeeltelijke maansverduistering plaats. Vanaf de aarde gezien lijkt het alsof er een hapje uit de maan is genomen.
Een penumbrale maansverduistering
Tot slot is er nog de penumbrale maansverduistering. De maan beweegt dan door de bijschaduw van de aarde, waardoor het hemellichaam er wat donkerder en vager uitziet dan normaal.
Hoe vaak komt een maansverduistering voor?
Een maansverduistering komt alleen voor bij volle maan. Tijdens deze maanfase staat de maan namelijk direct achter de aarde, waardoor onze thuisplaneet als een soort blokkade of filter kan optreden. Maar lang niet bij elke volle maan is er een maansverduistering.
Leestip: Wat is het noorderlicht en hoe ontstaat het?
Dit komt doordat er een kleine kanteling van vijf graden in de baan van de maan rond de aarde zit, ten opzichte van de baan waarin de planeet rond de zon draait. Gemiddeld is er zo’n twee keer per jaar een volledige of gedeeltelijke maansverduistering zichtbaar. Dit natuurverschijnsel duurt vaak een paar uur en is met het blote oog te zien.
Wanneer is een maansverduistering in Nederland en België zichtbaar in 2025?
Niet elke maansverduistering kun je overal ter wereld bekijken. Benieuwd wanneer de volgende maansverduistering in Nederland en België zichtbaar is? NASA houdt een lijst bij van alle verwachte maansverduisteringen van nu tot 2030. Deze data kun je alvast in je agenda zetten: op 14 maart 2025 en 7 september 2025 vindt er een volledige maansverduistering plaats die in Nederland en België zichtbaar is.
En dat is nog niet alles. In 2025 kun je ook een gedeeltelijke zonsverduistering zien. Op een blauwe maan moeten we iets langer wachten, die verschijnt pas weer in 2026.
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
