De diamantjes binnen in een meteoriet die op aarde stortte, bevatten mogelijk de resten van de allereerste hemellichamen van ons zonnestelsel: planeten in de dop die miljarden jaren geleden werden vernietigd door bombardementen van andere hemellichamen en bij onderlinge botsingen.

Nieuw inzicht

Als wij mensen ver terug in de tijd zouden kunnen kijken, zouden we ons zonnestelsel gedurende de eerste tien miljoen jaar van zijn bestaan niet herkennen. Astronomen denken dat er destijds rond de zon zwermen van protoplaneten draaiden – grote bollen van gas, stof en steen ter grootte van Mercurius of Mars.

Uiteindelijk botsten deze objecten op elkaar en braken uiteen of werden helemaal uit het zonnestelsel geslingerd. De overblijfselen gingen op in de resterende acht planeten en in asteroïden en rotsachtig ‘puin’, die op grote afstand rond de zon bleven draaien.

Het is voor astronomen lastig om stukken steen uit de ruimte te vinden met daarin het bewijs voor die vroege protoplanetaire fase. Maar uit een studie die deze week in het tijdschrift Nature Communications is gepubliceerd, blijkt dat diamanten die in een zeldzame meteorietsoort genaamd ‘ureïliet’ zijn aangetroffen, sporen van deze vroege werelden bevatten.

Het onderzoek

“Normaliter bestuderen we de ruimte met behulp van telescopen, maar in dit geval hebben we het over een ver verleden, dus dat ligt anders. Hier hebben we de elektronenmicroscoop gebruikt,” zegt een van de auteurs van de studie, Farhang Nabiei, die is verbonden aan het Zwitserse onderzoeksinstituut École Polytechnique Fédérale de Lausanne.

Nabiei begon met het onderzoeken van een stuk ureïliet dat in 2008 in de Nubische Woestijn van Soedan was neergekomen. De meteoriet bevatte minuscule diamantjes, die door wetenschappers eerder al waren herkend als de perfecte behuizingen voor mineralen, omdat ze bestand zijn tegen enorm hoge druk. Zo vonden wetenschappers vorige maand nog een geheel nieuw type mineraal binnen in een diamant die diep onder de grond was ontdekt.

Uit de beelden van de elektronenmicroscoop bleek dat de diamanten in deze meteoriet inderdaad specifieke ijzer- en zwavelhoudende mineralen bevatte die zeer waarschijnlijk zijn gevormd bij een druk van 20 gigapascal of hoger. Ter vergelijking: een gemiddelde persoon oefent tijdens het lopen ongeveer 14,000 pascal uit en één gigapascal is een miljard pascal.

“Het is voor het eerst dat we inclusies in buitenaardse diamanten hebben gevonden,” aldus Nabiei.

Belangrijke vondst

Volgens de auteurs van de studie kunnen deze mineralen niet anders dan onder enorm hoge druk zijn gevormd, een situatie die alleen optreedt binnen in grote, planeetachtige objecten, zoals de protoplaneten die ons vroege zonnestelsel bevolkten.

“Deze vondst bevestigt hypotheses over de vorming van ons zonnestelsel,” zegt Nabiei.

Van alle meteorieten die tot nu toe op aarde zijn gevonden, kunnen er 480 als ureïlieten worden geclassificeerd, en Nabiei wil nu meer van dit buitenaardse materiaal onderzoeken om de kosmische geschiedenis die misschien in deze brokken steen ligt verborgen, te ontcijferen.

“Ureïlieten kunnen ons meer inzicht geven in de vorming en evolutie van de planeten in het vroege zonnestelsel,” zegt hij.