Wie goed kijkt, kan nog de merknaam ‘Philip Morris International’ op de plastic wikkel zien staan. De naam van de tabaksfabrikant prijkt op de transparante sigarettenwikkel die werd gefotografeerd in het lichaam van een ‘paars-gestreepte kwal’ Chrysaora colorata, die in de Middellandse Zee werd gevangen.
Dieren moeten plasticafval in de oceaan proberen te mijden alsof ze door een mijnenveld zwemmen. Jaarlijks komt ruim acht miljoen metrische ton van dit afval in de wereldzeeën terecht, wat het voor dieren als deze kwallen moeilijk maakt om eraan te ontsnappen.
Afgelopen april werd in een onderzoek in het tijdschrift Scientific Reports voor het eerst het voorkomen van plastic in kwallen beschreven.
De kwal werd in 2016 in de Middellandse Zee gevangen door een groep wetenschappers die deelneemt aan de Aquatilis Expedition, een drie jaar durende reis met het doel de wereldzeeën te verkennen. In hun studie beschrijven de onderzoekers hoe bij paars-gestreepte kwallen diverse soorten plastic onder de klok vastzaten of plasticafval in hun hele lichaam verstrikt was geraakt.
Nadat de wetenschappers twintig kwallen hadden gevangen en nader hadden onderzocht, bleek dat vier kwallen plastic in hun spijsverteringsstelsel hadden, waardoor de wetenschappers ervan uitgaan dat de kwallen het plastic voor voedsel hebben aangezien.
“Ze lijken echt dol op plastic te zijn,” zegt Armando Macali, ecoloog aan de Universiteit van Tuscia in het Italiaanse Viterbo en een van de auteurs van de studie. Hij en zijn collega’s zijn ervan overtuigd dat de kwal het plastic vasthield om het op te eten.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat zeedieren overal ter wereld per ongeluk plastic inslikken. Wetenschappers denken dat de dieren het plastic eten omdat het op prooidieren lijkt: zeeschildpadden eten plastic zakken die op kwallen lijken en vissen eten kleine korreltjes plastic die doen denken aan hun gebruikelijke voedsel.
De plasticsoep in de oceaan lijkt voor sommige zeedieren zelfs smakelijk te ruiken. Uit een onderzoek dat in 2016 in het tijdschrift Science Advances verscheen, bleek dat algen gemakkelijk op plasticafval in zee kunnen groeien en dat deze algen bij het ontbinden dimethylsulfide afscheiden. De geur van deze stof trekt hongerige zeedieren aan.
Het is onduidelijk waardoor de kwal tot het stukje plastic werd aangetrokken, zegt Macali. Nadat plastic in zee terechtkomt, begint het te verweren en raakt het bedekt met dunne laagjes biofilm. Macali vermoedt dat de biofilm of een ander molecuul uit het afbraakproces van het plastic de kwallen aantrekt.
Met toekomstige experimenten wil hij kwallen onder laboratoriumomstandigheden aan verschillende soorten plastic blootstellen. Als wetenschappers precies kunnen vaststellen wat de dieren aantrekt, zouden ze mogelijk met fabrikanten kunnen samenwerken om plastic minder aanlokkelijk voor micro-organismen in de oceaan te maken.
Dat de paars-gestreepte kwal de plastic wikkel probeerde op te eten is volgens de wetenschappers een slecht teken voor de gezondheid van het dier. Deze kwallen kunnen vijftig procent van hun lichaamsgewicht aan voedselverorberen, en door het inslikken van te grote hoeveelheden plastic kunnen ze langzaam verhongeren.
Omdat ze als prooidieren voor andere, grotere dieren in de Middellandse Zee dienen, zouden kwallen vol plastic ook een gevaar kunnen vormen voor de dieren die ze opeten. Een van de meest voorkomende jagers op paars-gestreepte kwallen, de blauwvintonijn, wordt veel gevangen en gegeten door de mens en door zeedieren, wat betekent dat de microscopische stukjes plastic die de kwallen eten, uiteindelijk in de magen van grotere soorten – waaronder de mens – terecht kunnen komen.
Het is een complex probleem waarvan de omvang nog door de onderzoekers moet worden ingeschat, zegt Macali. Beter inzicht in de interactie van de kwallen met het plasticafval in de wereldzeeën maakt volgens hem deel uit van de grotere puzzel.
“Als we willen begrijpen wat er met het plastic in de oceaan gebeurt, moeten we aan de onderkant van de voedselpiramide beginnen.”
Meer weten? Kijk op Natgeo.nl/stopmetplastic
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
