Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de National Geographic Society.
Afgelopen zaterdag kregen de curatoren van een museum voor natuurlijke historie in Davao City op de Filipijnen een telefoontje van de plaatselijke scheepvaartinspectie: in de Golf van Davao was een uitgemergelde Cuvier-spitssnuitdolfijn (een tandwalvissoort) aangetroffen die bloed uitbraakte, moeizaam op zijn zij zwom en vermoedelijk stervende was. Het museum werd gevraagd om het lichaam van het dier te komen ophalen.
Toen Darrell Blatchley, zeezoogdierexpert van het D’Bone Collector Museum in Davao City, de overleden spitssnuitdolfijn naar het laboratorium overbracht en daar autopsie op het dier verrichtte, ontdekte hij iets schokkends: de maag van de tandwalvis was gevuld met ruim veertig kilo plasticafval.
“Zijn maag zat gewoon propvol plastic,” zei hij. “We trokken de eerste plastic rijstzak eruit, en daarna nog eentje. Tegen de tijd dat we zestien rijstzakken hadden verwijderd – naast andere plastic zakken en etenszakken en grote kluwens nylontouw – denk je: is dit echt?”
Zijn zoon, die de autopsie bijwoonde, zei: “Pa, hoe heeft-ie nog zo lang kunnen leven?”
Het plasticafval was zo stevig in de maag van de dode spitssnuitdolfijn samengeperst dat het zo “hard en compact als een baseball aanvoelde,” zei hij, maar dan vele malen groter – eerder twee basketballen aan vuilnis, ongeveer acht procent van het totale gewicht van de jonge tandwalvis. Sommige stukken van het afval hadden al zo lang in de maag gezeten dat ze tekenen van verkalking vertoonden.
DeCuvier-dolfijn, een jong mannetje van zo’n vierenhalve meter lengte en een gewicht van vijfhonderd kilo, is waarschijnlijk overleden aan uitdroging als gevolg van de grote hoeveelheid plastic in zijn maag. Walvissen onttrekken hun drinkwater aan het voedsel dat ze eten, en niets in het spijsverteringskanaal van het dier wees erop dat het in de voorgaande periode had gegeten. Zijn lichaam werd van binnenuit verwoest: gaten in het maagslijmvlies waren veroorzaakt door het vele maagzuur dat niet in staat was het plastic af te breken.
Niet de enige
Terwijl de crisis van de plasticvervuiling steeds grotere proporties aanneemt, worden steeds meer dode dolfijnen, walvissen, vogels en vissen aangetroffen waarvan de magen propvol plastic blijken te zitten. In 2015 schatten wetenschappers dat zo’n negentig procent van alle zeevogels een zekere hoeveelheid plastic hebben ingeslikt; de UNESCO schat dat elk jaar honderdduizend zeezoogdieren sterven als gevolg van plasticvervuiling.
De doodsoorzaken variëren. In dit geval verhinderde het vele plastic in de maag van het dier dat voedsel naar de darmen werd getransporteerd, waardoor de tandwalvis feitelijk verhongerde. In andere gevallen worden interne organen door scherpe stukjes plastic doorboord.
Maar in de meeste gevallen is de hoeveelheid plastic die de dieren hebben ingeslikt niet groot genoeg om ze te doden, zegt Matthew Savoca, een walvisexpert van de Stanford-universiteit die ook onderzoek doet naar plasticvervuiling. Maar zelfs na het inslikken van een klein beetje plastic kunnen de gevolgen langzaam erger worden. “Als je tien procent minder calorieën eet dan je buurman, dag in dag uit, dan tikt dat aan,” zegt Savoca.
“Het komt erop neer dat we tegenwoordig overal plastic vinden,” zegt Savoca. “We vinden ons afval nu zelfs op plekken waar mensen nooit komen. Bovendien wordt dat afval door dieren opgegeten.”
De wateren rond de Filipijnen zijn voor veel zeezoogdieren extra verraderlijk. Het land is een van de grootste plasticvervuilers ter wereld, en veel van de Filipijnse rivieren en kanalen zitten vol plastic.
De Filipijnen hebben talloze wetten ingevoerd die bedoeld zijn om de plasticvervuiling terug te dringen, maar die worden amper gehandhaafd. Bovendien is de logistiek van afvalverwerking in een land dat bestaat uit meer dan zevenduizend eilanden een grote opgave. Bijna overal worden in plastic verpakte producten te koop aangeboden.
Blatchley heeft inmiddels 61 dode walvissen in de Golf van Davao geborgen. Hij schat dat zo’n 45 van deze dieren zijn gestorven als gevolg van plastic. Het probleem wordt volgens hem nog vergroot door de sterk aanwezige commerciële visserij in de regio, waardoor de beschikbare hoeveelheid voedsel voor walvissen is afgenomen en de dieren nog vaker geneigd zijn ronddrijvend plastic op te eten.
“Het is gewoon triest dat dit de norm wordt, dat je kunt verwachten dat deze walvissen overlijden aan plastic in plaats van aan natuurlijke oorzaken,” zegt hij. “We raken ze sneller kwijt dan dat ze leren om geen plastic te eten.”
Lees verder op natgeo.nl/stopmetplastic
