‘Kun jij de AI-gezichten herkennen?’ vraagt dr. Amy Dawel in de camera.
In het online college dat de cognitief en klinisch psycholoog van de Australian National University geeft over het onderzoek dat zij en haar collega’s publiceerden, passeren afbeeldingen van verschillende gezichten de revue. Een jongen met blond haar en een verlegen lach, een vrouw met een bril, een man met een stoppelbaardje en lachrimpels rond zijn ogen.
Rustig bladert Dawel door de slides van haar presentatie. ‘Wat denk jij?’ zegt ze steeds. ‘Kijk eens goed. Is dit een AI-imposter, of een mens van vlees en bloed?’
AI-hyperrealisme: echter dan echt
De eerlijkheid gebiedt me te zeggen: ook ik heb me door de AI (artificial intelligence, of kunstmatige intelligentie) uit Dawels presentatie in de luren laten leggen. De gezichten die door een AI werden gegenereerd, doen mij ten onrechte het ‘menselijkst’ aan, laat ik de psycholoog weten.
Leestip: Welke van deze 3 spinnen is de giftige zwarte weduwe
‘Dat maakt jou niet anders dan vele anderen,’ schrijft Dawel terug. ‘De meeste mensen laten zich door de nieuwste AI-gezichten misleiden.’
Eerder onderzoek wees al uit dat door AI gegenereerde gezichten inmiddels niet meer van echte gezichten zijn te onderscheiden. Maar wat Dawel en haar collega’s ontdekten, is dat AI gezichten kan produceren die door respondenten als menselijker worden beoordeeld dan gezichten die daadwerkelijk van echte mensen afkomstig zijn. AI-hyperrealisme noemen de onderzoekers dat.
AI-gezichten ten onrechte als menselijk beoordeeld
‘Op het eerste gezicht zou je nu kunnen denken dat mensen geen verschil meer zien tussen AI-gezichten en echte gezichten,’ legt Dawel uit. ‘Maar uit ons onderzoek is gebleken dat mensen de verschillen wel degelijk waarnemen: ze interpreteren ze alleen verkeerd. Mensen beschouwen AI-gezichten bijvoorbeeld als proportioneler, maar interpreteren dit ten onrechte als een teken van menselijkheid.’
Leestip: We vertrouwen blind op technologie. Deze wetenschapper legt uit wat je daartegen kunt doen
Problematisch, zo stelt Dawel. ‘Ik ben onder de indruk van wat AI allemaal kan, en ik denk dat het ons interessante nieuwe mogelijkheden kan bieden. Maar er zijn ook grote risico’s aan verbonden. Denk bijvoorbeeld aan desinformatiecampagnes, catfishing of zelfs cybercriminaliteit.’
Vooral witte AI-gezichten lijken echt
Daar komt bij dat Dawels onderzoek uitwijst dat AI-hyperrealisme vooral op witte AI-gezichten van toepassing blijkt. Dat komt omdat het algoritme dat de psycholoog onderzocht, getraind is met een database die uit voornamelijk witte gezichten bestaat.
‘We denken dat deze trainingsbias ervoor zorgt dat het algoritme vooral bij het genereren van witte gezichten met bijzonder realistische resultaten op de proppen komt,’ schrijft Dawel. ‘Dat betekent dat AI bestaande maatschappelijke vooroordelen spiegelt – en die zelfs zou kunnen versterken.’
Welke gezichten zijn door AI gemaakt?
Kijk nu nog eens goed naar de verschillende gezichten eerder in dit artikel. Welk cluster zou jij als echt aanmerken? En hoe zeker ben je van je keuze op een schaal van nul tot tien? De antwoorden vind je onderaan.
‘Dit is wat ik onze verontrustendste bevinding vind,’ schrijft Dawel in haar e-mail. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat sommige mensen slechter zijn in het detecteren van AI-gezichten dan anderen. Maar juist deze mensen blijken het meest overtuigd te zijn van hun gelijk. Dat betekent dat de kwetsbaarste mensen zich het minst bewust zijn van hun kwetsbaarheid. Een zorgwekkende bevinding.’
Leestip: Iedereen heeft een dubbelganger. Is daar een wetenschappelijke verklaring voor?
Dawel vindt dat AI-ontwikkelaars moeten investeren in onafhankelijk onderzoek naar de risico’s van hun producten. Maar tot het zover is, is voor ons consumenten ‘een gezonde dosis scepsis’ geboden. ‘Stel je op als een ‘digitale detective’. Controleer je bronnen en lees je nieuws alleen op betrouwbare websites.’
Mocht jij nu hebben gedacht dat de gezichten hier rechtsonder van echte mensen zijn, dan heb jij – net als ik – nog een boel te leren. Misschien dat dit artikel met tips van een AI-expert je alvast op weg kan helpen.
