Nepfoto’s worden met de dag realistischer en een kunstmatige of gemanipuleerde afbeelding is tegenwoordig zo in elkaar gedraaid.
Het goede nieuws is dat mensen een natuurlijk instinct hebben om die nepfoto’s te herkennen, zegt Siwei Lyu, professor Computer Science and Engineering aan de University at Buffalo. Lyu hoort tot een groep wetenschappers die AI (artificial intelligence) bevecht met AI: de beste manier om een algoritme te leren om gekunstelde afbeeldingen te herkennen, is door het te laten zien hoe mensen dit doen, zo ontdekten ze.
Toch zijn we niet bij voorbaat kansloos om nepfoto eruit te pikken. We kunnen rekenen op ons instinct om fouten te spotten. Hoe? Dat legt Lyu hieronder uit.
Tip 1: neem de tijd
We worden de hele dag overspoeld met informatie en hebben slechts dertien milliseconden nodig om een afbeelding te verwerken. Dat is voldoende tijd om te analyseren wát er wordt afgebeeld, maar niet om te verwerken of wat je ziet ook klopt. ‘Neem de volgende keer even de tijd wanneer je op iets interessants of grappigs stuit,’ zegt Lyu.
AI-programma’s maken realistische afbeeldingen door te kijken naar een grote hoeveelheid echte foto’s. Hun achilleshiel, volgens Lyu, is dat ze alleen kennen wat ze gezien hebben en niet goed weten waaraan ze aandacht moeten besteden. Mensen in deepfakevideo’s knipperen bijvoorbeeld vrijwel nooit met hun ogen, omdat AI vaak getraind zijn met beelden van mensen met hun ogen open.
Tip 2: bekijk handen en ogen
Als er een persoon te zien is op een afbeelding, raadt Lyu aan te kijken naar de handen en ogen. AI-programma’s zijn nog niet goed in het genereren van realistische handen. Soms hebben ze zes vingers, of vingers die allemaal even lang zijn of in een rare houding staan.
Even geleden was het internet in de ban van een AI-gegenereerde afbeelding van paus Franciscus in een jas van modemerk Balenciaga. Als je goed kijkt naar zijn hand waarmee hij zijn koffiebeker vasthoudt, dan zie je dat het er onnatuurlijk uitziet.
Waarom de ogen? Pupillen zijn bij mensen vrijwel altijd rond, maar AI plaatst soms vreemde schaduwvormen midden in het oog. Lichtreflecties zouden altijd bij beide ogen op dezelfde plek moeten zitten, maar ook hier heeft AI doorgaans moeite mee.
Tip 3: let op schaduw
AI worstelt geregeld met natuurwetten. Zo blijkt het nabootsen van licht en schaduwen lastig. Met name als er een raam of reflecterend oppervlak in de foto te zien is, zie je vaak licht en schaduwen op plekken waar dit niet hoort.
Op veel kunstmatige beelden is bovendien een onnatuurlijke gladheid te zien op plekken waar textuur logischer is.
Tip 4: tools om fakes te detecteren
Er zijn bedrijven die afbeeldingen verifiëren, maar daar hangt een prijskaartje aan. Zolang de ontwikkeling van AI voortzet, hebben we volgens Lyu ook laagdrempeligere programma’s en tools nodig om AI-content te detecteren. Met zijn team ontwikkelt hij een gratis programma genaamd DeepFake-o-meter, maar dat is nog niet beschikbaar voor gebruikers.
Welke jachtluipaard was nep?
Pikte jij de nepfoto eruit? De afbeelding hieronder (de linker jachtluipaard op de foto bovenaan) is nep. De foto is gegenereerd door het programma DALL·E 2. De andere twee foto’s werden door Frans Lanting gemaakt in Namibië.
