Je hebt vast weleens gehoord van serotonine, misschien ken je het als het ‘gelukshormoon’. Volgens wetenschappers speelt dit hormoon een rol in bijna elk lichaamsproces: van je humeur tot je geheugen en je spijsvertering. En daar spelen supplementenfabrikanten handig op in. Zij verkopen pillen die de hoeveelheid serotonine in je lichaam zouden verhogen. Maar werkt dat wel? En maakt serotonine echt gelukkig?
Wat is serotonine?
Serotonine is een neurotransmitter. Dat is een chemische stof in het zenuwstelsel die zenuwcellen gebruikt om met elkaar te communiceren. Buiten de hersenen en het ruggenmerg dient serotonine als een hormoon dat impulsen overbrengt tussen cellen, zegt Jesse Bracamonte, huisarts in de Mayo Clinic in Arizona in de Verenigde Staten.
Het zijn voornamelijk je hersenen en darmen die serotonine produceren. Hoe werkt dat precies? Zenuwcellen in je hersenstam nemen het aminozuur tryptofaan op. Dit aminozuur zit in veel dierlijke producten, maar ook in bijvoorbeeld bananen. Vervolgens zet je lichaam tryptofaan om in serotonine, vertelt Bryan Roth, hoogleraar farmacologie aan de University of North Carolina School of Medicine.
Dat gebeurt voor een deel in de hersenen, maar de darmen nemen de hoofdrol op zich: speciale cellen in je darmen maken de meeste serotonine aan, ongeveer 95 procent van het totaal. Ook huidcellen, longcellen en cellen die betrokken zijn bij smaak produceren in kleine hoeveelheden serotonine.
Wat is de invloed van serotonine op je humeur?
Wetenschappers vermoeden al lange tijd dat serotonine een rol speelt bij het reguleren van het humeur, mede doordat selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s, ook wel bekend als antidepressiva) een effectief middel zijn gebleken tegen depressie. Deze medicijnen voorkomen dat je zenuwcellen serotonine opnieuw opnemen en afbreken, waardoor de hoeveelheid serotonine die beschikbaar is in de hersenen toeneemt.
Maar de rol van serotonine in de hersenen is controversieel. In de wetenschap bestaat veel twijfel of serotonine werkelijk een regulerende functie heeft.
Dit zegt de wetenschap over serotonine
Er zijn aanwijzingen dat zenuwcellen in hersengebieden die betrokken zijn bij het humeur beschikken over serotoninereceptoren. Daarnaast hebben enkele onderzoeken aangetoond dat serotonine het leervermogen beïnvloedt. Roth stelt dat serotonine waarschijnlijk een rol speelt in bijna elk proces in het zenuwstelsel. Andere wetenschappers zeggen dat er sterke aanwijzigingen zijn dat serotonine een geringe maar aantoonbare rol speelt bij het reguleren van de stemming.
Joanna Moncrieff, hoogleraar sociale psychiatrie aan het University College in Londen, plaatst echter vraagtekens bij de invloed van serotonine op het humeur en andere cognitieve functies. ‘We beschikken niet over sluitend bewijs dat het iets te maken heeft met depressie. Er is dun bewijs dat het betrokken zou kunnen zijn bij het remmen van het libido, maar daar houdt het op,’ zegt ze.
Waarom doen SSRI’s dan toch waarvoor ze zijn bedoeld? Roth legt uit dat de medicijnen het serotonineniveau in de hersenen slechts tijdelijk verhogen en dat wetenschappers uiteindelijk niet weten hoe ze precies werken, alleen dát ze dat bij sommige mensen doen.
Serotoninesupplementen: nuttig of risicovol?
Er is vanuit de wetenschap dus nog veel onzeker over de werking van serotonine. Toch zijn er veel supplementen verkrijgbaar waarvan wordt beweerd dat ze het serotonineniveau in je lichaam boosten. Sommige van deze supplementen bevatten 5-HTP-moleculen en tryptofaan, twee stoffen die worden omgezet in serotonine. Maar er is weinig bewijs dat ze echt werken, zegt Bracamonte.
Daarnaast is het slikken van supplementen niet zonder risico’s. Serotonine wordt niet goed opgenomen door je darmen, waardoor je misselijk kunt worden of buikpijn kunt krijgen. Bovendien zijn er ook andere manieren om je serotonine te verhogen, legt Bracamonte uit.
Sporten, gezond eten, voldoende zonlicht en slaap helpen, en dragen eraan bij dat je op een natuurlijke manier high kunt worden van je eigen hormonen. Roth voegt daaraan toe dat je beter de traditionele route kunt volgen als je niet lekker in je vel zit. ‘Als je je angstig of depressief voelt, praat dan met familie, vrienden of een arts,’ zegt hij.
Leestip: Hoe dopamine aanzet tot marathonlopen en telefoonscrollen. En wat doet het stresshormoon cortisol?
Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
