In de HBO-serie The White Lotus krijgen de gasten van het gelijknamige luxueuze Thaise resort een duidelijke waarschuwing: eet de gevallen vruchten van de pong pong-boom niet op. Wat fans van de serie misschien niet weten, is dat deze extreem giftige plant echt bestaat.
Wat is de pong pong-boom?
De pong pong-boom (Cerbera odollam) maakt deel uit van de maagdenpalmfamilie. De boom groeit van nature in Zuidoost-Azië, Noord-Australië en op de Oceanische eilanden, maar is inmiddels wereldwijd te vinden als sierboom.
De giftige stof in de plant, cerberine, komt voornamelijk voor in de pitten van de vrucht. Een kleine dosis kan al dodelijk zijn. De effecten van het dodelijke fruit zijn zo berucht in Zuidoost-Azië, dat de boom de bijnaam ‘de zelfmoordboom’ heeft gekregen.
Effect van het gif
‘Zoals bij elk gif hangt het effect af van de persoon,’ zegt Hilary Hamnett, universitair hoofddocent forensische wetenschappen aan de University of Lincoln (VS). ‘Leeftijd, lichaamsbouw en bestaande aandoeningen spelen allemaal een rol.’
Leestip: De gruwelijke moorden van bloedgravin Elisabeth Báthory
Cerberine geeft de zaden van de vrucht een onaangename, bittere smaak. ‘Planten zijn zo geëvolueerd dat hun zaden zo onsmakelijk mogelijk zijn. Het laatste dat je als plant wil, is dat je methode van voortplanting wordt opgegeten.'
Dit afweermechanisme heeft zijn gewenste effect op dieren, maar mensen vinden toch manieren om de zaden te gebruiken. Door deze fijn te malen tot een poeder kan cerberine voor verschillende doeleinden worden ingezet. Zo wordt het gebruikt in medicatie, maar ook als dodelijk gif.
Wat doet het fruit van de pong pong-boom in je lichaam?
Cerberine is een zogeheten hartglycoside, wat betekent dat de giftige werking in het hart plaatsvindt. Neem je de zaden in, dan wordt het gif via de maag opgenomen in je bloed. De eerste verschijnselen kunnen twintig tot dertig minuten later optreden. Je wordt misselijk, gaat overgeven en krijgt diarree. Zo probeert je lichaam de gifstof kwijt te raken.
Leestip: Dit is hoe de pijlgifkikker aan zijn naam komt
‘Cerberine verstoort de natrium-kaliumpomp, die de hartslag regelt. Na een uur kan de hartslag daardoor al gevaarlijk laag raken,’ vertelt Hamnett. Iemand die vergiftigd is, kan last krijgen van hartkloppingen en onregelmatige hartslagen. Dit kan uiteindelijk leiden tot hartfalen.
‘Het verstoort de elektrische activiteit in het lichaam die nodig is om de hartspier samen te trekken en te ontspannen,’ zegt Owen McDougal, hoogleraar scheikunde en biochemie aan Boise State University (VS). ‘Zonder deze impulsen kan het hart simpelweg niet werken.’
Kent de vrucht veel slachtoffers?
De pong pong-vruchten worden al decennialang als moordwapen gebruikt. Een onderzoek uit 2004, gepubliceerd in Journal of Ethnopharmacology, toont aan dat de vrucht betrokken was bij ongeveer de helft van alle gevallen van plantenvergiftiging in Kerala (India) tussen 1989 en 1999. Dit komt overeen met een tiende van alle vergiftigingsgevallen.
Een belangrijke reden waarom het vergif zoveel slachtoffers eist, is dat het vaak wordt ingenomen in afgelegen gebieden, waar hulpdiensten moeilijk bereikbaar zijn.
Maar ook op andere plekken in de wereld maakt het gif slachtoffers, omdat de zaden online worden doorverkocht. In 2018 stierven er bijvoorbeeld zes mensen in de Verenigde Staten door het innemen van pong pong-zaden.
Bestaat er een tegengif?
Zelfs bij een spoedige behandeling is de kans groot dat een persoon door het vergif overlijdt. Er bestaat namelijk geen tegengif voor de pong pong-vruchten.
Leestip: Wat moet je doen als je wordt gebeten door een giftige slang?
‘Zonder behandeling kan het gif al binnen een uur dodelijk zijn,’ vertelt Hamnett. ‘Zodra een slachtoffer het ziekenhuis heeft bereikt, kan de hartslag al rond de 30 hartslagen per minuut liggen. Het hangt van veel factoren af of iemand zal overleven, maar helaas horen we maar weinig verhalen van mensen die herstellen.’
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
