Zowel in het wild als in gevangenschap slaan chimpansees in het rond om zich hoorbaar te maken. Holle boomwortels werken bijvoorbeeld uitstekend als trommels. Nu blijkt dat chimpansees niet zomaar in het wilde weg trommelen — ze houden, net als mensen, een ritme aan.

Chimpansees met gevoel voor ritme

Voor het onderzoek observeerde een team van Oostenrijkse onderzoekers een groep van 47 chimpansees, verdeeld over twee ondersoorten: Oostelijke en West-Afrikaanse chimpansees. In totaal analyseerden ze 371 trommelsessies. Wat bleek? Er zat voorspelbaarheid in, een sterk teken dat de chimpansees een ritme aanhielden.

De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het vakblad Current Biology. Meestal trommelden de dieren als ze rondtrokken, of wanneer ze uitrustten. Vaak klonk tijdens het trommelen ook hun karakteristieke ‘pant-hoot’, een soort kuch-schreeuw die constant in volume toeneemt.

Leestip: Dit is waarom breedneusapen betere jodelaars zijn dan mensen

Omdat het geluidspatroon per individu verschilde, denken de onderzoekers dat deze combinatie van geluiden wordt gebruikt om verschillende vormen van informatie over te brengen. Bijvoorbeeld welke chimpansee aan het trommelen is, wat die aan het doen is en waar die zich bevindt. Dit helpt de groep om georganiseerd te blijven.

Verschillend ritme tussen soorten

Een andere opvallende vondst uit het onderzoek is dat het drumritme verschilt tussen soorten. De West-Afrikaanse chimpansees trommelden in gelijkmatig verdeelde intervallen, als een metronoom. De oostelijke chimpansees wisselden daarentegen af tussen korte en langere intervallen, wat resulteerde in een gevarieerdere maatslag.

Waarom de soorten een ander ritme aannemen, is nog onduidelijk. De onderzoekers benadrukken echter dat het verschil niet te maken heeft met ecologische factoren, zoals de soorten bomen of wortels die beschikbaar zijn om op te trommelen.

Leestip: Urineren werkt aanstekelijk, blijkt uit onderzoek naar chimpansees

Een mogelijke verklaring zou het verschil in communicatie tussen de soorten kunnen zijn. Chimpansees in Oost-Afrika delen mogelijk gedetailleerdere informatie met elkaar. Een gevarieerder ritme, vergelijkbaar met morsecode, zou dan meer nuance kunnen overbrengen dan een constant getik.

Muzikale wortels

Door het ritmegevoel van chimpansees te onderzoeken, leren we ook meer over de muzikale wortels van de mens. Hoewel chimpansees geen complexe melodieën kunnen maken, is het aanhouden van ritme wel een fundamentele eigenschap van muziek.

Leestip: Chimpanseemoeders blijven spelen met hun kroost – ook in mindere tijden

Al voordat mensen en chimpansees ieder hun eigen pad insloegen, hadden hun gezamenlijke voorouders waarschijnlijk al het vermogen om ritme te creëren. De oorsprong van muziek gaat dus miljoenen jaren terug in de tijd.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!