Iets vergeten is normaal, maar kan ook heel vervelend zijn. Misschien vergeet je iemands naam direct nadat je die hebt ontmoet, of weet je niet meer waar je je sleutels hebt neergelegd. Gelukkig zijn er bewezen manieren om je geheugen een handje te helpen.

De functie van vergeten

Herinneringen zijn niet feilloos – en dat heeft een goede reden. Zonder vergeten zou je brein namelijk overspoeld raken met onbelangrijke informatie. ‘Je wilt je hoofd niet volstoppen met rommel,’ zegt neurowetenschapper Charan Ranganath van de University of California (VS).

Wil je toch dat je geheugen nét wat beter werkt? Dan raden artsen vooral een paar simpele dingen aan. Voldoende slaap is cruciaal, want dan verwerkt je brein wat je geleerd hebt. Ook beweging en gezond eten helpen om je geheugen op peil te houden. Daarnaast zijn er nog een aantal wetenschappelijk bewezen strategieën die je kunnen helpen, afhankelijk van wat je precies wilt onthouden.

Strategie 1: maak betekenisvolle verbindingen

Deze methode is ideaal om nieuwe informatie te onthouden. Je hersenen koppelen nieuwe details namelijk aan wat ze al kennen. Door die verbindingen te leggen, wordt het makkelijker om iets te onthouden.

Leestip: Wat gebeurt er met je geheugen als je constant foto’s maakt met je telefoon?

Betekenisvol onthouden houdt in dat de informatie aansluit bij wat je al weet of een persoonlijke link heeft. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen nieuwe begrippen makkelijker onthouden als ze die in hun eigen woorden uitleggen. Ook kan het helpen om iemands naam te onthouden door die te koppelen aan iemand anders die je kent met dezelfde naam.

Strategie 2: spreid je leermomenten en laat jezelf moeite doen

Ben je aan het blokken voor een toets? Dan helpt het om je studiemomenten te spreiden in plaats van alles in één keer te doen. Deze techniek heet ‘gespreide herhaling’, en is belangrijk omdat je hersenen tijd nodig hebben om nieuwe kennis van je korte- naar je lange termijngeheugen over te zetten.

Daarnaast helpt het om jezelf te toetsen. Door actief te proberen iets te herinneren, versterk je de verbindingen in je hersenen. Juist als je moeite hebt om het antwoord te vinden, is dat een goed teken: die worsteling zorgt ervoor dat de herinnering beter wordt opgeslagen.

Strategie 3: lees hardop voor

Wil je iets voor korte tijd onthouden, zoals een boodschappenlijstje? Dan kan het helpen om hardop te lezen, of zelfs om te zingen. Hardop spreken activeert meer zintuigen dan wanneer je iets in je hoofd leest, waardoor de informatie beter blijft hangen.

Leestip: Hersenonderzoeker legt uit waarom ChatGPT zo slecht is voor je brein

Je hersenen maken zo meer verbindingen aan tussen verschillende gebieden, wat het ophalen van herinneringen makkelijker maakt. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat hardop lezen vooral effectief is voor je kortetermijngeheugen. Voor lastige stof die je langdurig moet onthouden, is deze strategie minder effectief.

Strategie 4: zet je zintuigen in

Als je een specifiek moment wilt onthouden, helpt het om meerdere zintuigen te gebruiken. Vergeet je bijvoorbeeld vaak waar je je sleutels hebt neergelegd? Door op dat moment bewust te letten op unieke details, zoals geluiden, geuren en beelden, maak je de herinnering sterker.

Hoe meer associaties je hersenen maken met een herinnering, hoe krachtiger die wordt. Dit zorgt ervoor dat de herinnering beter wordt opgeslagen.

Strategie 5: gebruik je ‘geheugenpaleis’

Deze oude geheugentechniek is vooral handig als je lange lijsten of teksten wilt onthouden, bijvoorbeeld voor een presentatie. Je koppelt de informatie aan een vertrouwde plek, zoals je eigen huis, en ‘plaatst’ elk item op een specifieke locatie.

Leestip: Hoe herken je dementie – en waarom komt een diagnose vaak zo laat?

Wil je een boodschappenlijst onthouden met een banaan, asperges en ijs? Stel je dan voor dat je thuiskomt en een banaan tegen de deur plakt, asperges op de trap legt en een berg ijs in je bed gooit. Als je de lijst terug wilt halen, loop je die route in gedachten gewoon weer af. Hoe gekker en opvallender de associaties, hoe beter het werkt.

Strategie 6: maak herinneringen bewust aan

Soms wil je niet alleen feitjes of woorden onthouden, maar juist belangrijke momenten in je leven. Om die herinneringen levendig te houden, kun je er bewust aandacht aan besteden terwijl ze gebeuren.

Door vooraf te bedenken wat je uit een ervaring wilt halen, kun je beter focussen op wat je voelt en meemaakt. Op die manier sla je herinneringen sterker en intenser op dan wanneer je denkt dat ze ‘vanzelf’ komen.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!