Een van de grootste uitdagingen voor paleontologen is het bepalen van het geslacht van dinosauriërs. Zolang alleen de botten bewaard zijn gebleven en het zachte weefsel is vergaan, is het vrijwel onmogelijk te achterhalen of een fossiel afkomstig is van een mannetje of vrouwtje. Toch lijkt er nu een verrassende aanwijzing te zijn: paringsverwondingen.
Breuken in staarten
Een internationaal team van paleontologen, onder leiding van Filippo Bertozzo van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN), onderzocht honderden fossielen van hadrosauriërs: de bekende ‘eendenbekdinosauriërs’ uit het Krijt.
Bij veel van die fossielen vertoonden de wervels in het middendeel van de staart duidelijke sporen van genezen breuken. Al langer vroegen onderzoekers zich af wat de oorzaak was van deze verwondingen. Waren het ongelukken, gevechten of iets heel anders?
Leestip: Dankzij deze ‘dinomummies’ weten we hoe dinosauriërs eruitzagen
Om die vraag te beantwoorden, analyseerde het team 551 werveluitsteeksels van museumfossielen uit Noord-Amerika, Europa en Azië. De verwondingen bleken overal dezelfde patronen te vertonen: schuin afgebroken wervels, telkens op dezelfde plek.
Vervolgens maakten de onderzoekers 3D-modellen van de staarten van Edmontosaurus, een van de best bewaarde hadrosauriërs, en simuleerden ze met computers welke krachten zulke breuken konden veroorzaken.
De kracht van paring
De simulaties wezen één duidelijke oorzaak aan: een diagonale druk die van boven op de staart inwerkt vanaf een hoek van dertig tot zestig graden. Andere scenario’s, zoals vertrapping of gevechten, leverden heel andere breukpatronen op.
Daarbij werd ook een belangrijke observatie gedaan: er waren geen tandafdrukken of bijtsporen zichtbaar, wat aanvallen van roofdieren onwaarschijnlijk maakt. De onderzoekers zagen ook dat bijna alle verwonde fossielen van volwassen dieren bleken. Alles wees dus op gedrag dat typisch is voor volwassen exemplaren, zoals paring.
Wil je niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!
Volgens Bertozzo en zijn team is de eenvoudigste verklaring dat het gewicht van een parende man op de staart van het vrouwtje drukte, precies op de plek van de cloaca, het voortplantingsorgaan. ‘Deze mogelijke paringsverwondingen kunnen het eerste indirecte bewijs zijn van seksueel gedrag bij niet-vogelachtige dinosauriërs,’ schrijven de onderzoekers in het vakblad iScience.
Een nieuwe blik op het verleden
Als deze hypothese klopt, hebben wetenschappers een manier gevonden om vrouwelijke fossielen te herkennen: niet via zachte weefsels, maar via sporen van gedrag. Dat zou niet alleen het geslachtsmysterie van hadrosauriërs helpen oplossen, maar mogelijk ook dat van andere dinosauriërsoorten.
Leestip: Is deze nieuwe dinosoort gevonden met zijn laatste maaltijd tussen zijn kaken?
De onderzoekers benadrukken hoe letselsporen in fossielen waardevolle aanwijzingen kunnen geven over gedrag dat normaliter moeilijk te onderzoeken zou zijn. Zulke analyses bieden paleontologen een nieuw hulpmiddel om zowel de anatomie als de levenswijze van dinosauriërs beter te begrijpen.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
