Wetenschappers van over de hele wereld boekten in 2025 successen in de geneeskunde. Van medische doorbraken op het gebied van voedselallergieën tot nieuwe behandelingen voor kanker: de onderstaande zes ontwikkelingen geven hoop voor de toekomst.

1. Een behandeling tegen opvliegers zonder hormonen

Bijna tachtig procent van de vrouwen heeft last van opvliegers en nachtelijk zweten tijdens de overgang. Hormoontherapie is een effectieve behandeling, maar bij sommige vrouwen kan deze therapie niet worden toegepast, bijvoorbeeld als ze borst- of baarmoederhalskanker, trombose of andere aandoeningen hebben gehad.

Een nieuwe niet-hormonale behandeling voor matige tot ernstige opvliegers biedt nu mogelijk verlichting voor vrouwen die voorheen geen opties hadden. Het medicijn Lynkuet werd dit jaar goedgekeurd door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Recent keurde ook de European Medicines Agency het medicijn goed voor gebruik in de Europese Unie.

Leestip: Kan seks de menopauze uitstellen? Dit zegt de wetenschap

De dagelijkse te gebruiken pillen richten zich op de temperatuurregulerende neuronen in de hypothalamus van de hersenen, nadat wetenschappers ontdekten dat deze zenuwcellen gevoelig zijn voor de oestrogeenschommelingen tijdens de menopauze.

2. Een middel tegen ernstige allergieën zonder naald

Een adrenaline-injectie kan levensreddend zijn bij ernstige en acute allergieën. Dit jaar kwam er in de Verenigde Staten een naaldloos alternatief op de markt: Neffy. Deze nieuwe neusspray is op recept verkrijgbaar en in de VS goedgekeurd voor kinderen van vier jaar en ouder die tussen de 15 en 29 kilo wegen.

Het vergelijkbare Eurneffy is door de European Medicines Agency goedgekeurd voor gebruik in de Europese Unie, en is eveneens alleen op recept verkrijgbaar.

Het medicijn werkt via een nieuwe technologie die tijdelijk de ruimte tussen de neuscellen vergroot, waardoor het medicijn snel in de bloedbaan wordt opgenomen. Deskundigen verwachten dat dit gemakkelijk toe te dienen medicijn meer kinderen zal helpen tijdens een allergische noodsituatie.

3. Enorme sprongen vooruit in de regeneratieve geneeskunde

De mogelijkheid om menselijke lichaamsdelen opnieuw te laten aangroeien, kwam dit jaar een stapje dichterbij. Wetenschappers die onderzoeken hoe geamputeerde salamanders hun ledematen terug laten groeien, identificeerden een enzym dat de concentratie van retinoïnezuur, een molecuul dat essentieel is voor regeneratie, nauwkeurig regelt.

Leestip: Axolotls laten verloren ledematen weer aangroeien – kunnen wij mensen dat straks ook?

Ze ontdekten ook een gen dat de grootte en ontwikkeling van de ledematen regelt. Omdat mensen dezelfde moleculaire onderdelen hebben, bieden de bevindingen een ruwe blauwdruk die op een dag zou kunnen dienen als leidraad voor het teruggroeien van ledematen bij mensen na zware verwondingen.

Er vonden dit jaar nog meer doorbraken plaats in de regeneratieve geneeskunde. Onderzoekers ontwikkelden de eerste implanteerbare pleister die de hartwand bij apen versterkte. In het laboratorium gekweekte stamcellen werden gestimuleerd om hartspierweefsel en bindweefsel te worden.

4. Gepersonaliseerde gentherapie

De genbewerkingstechniek CRISPR-Cas9, die de uitvinders ervan in 2020 de Nobelprijs opleverde, heeft de behandeling van aandoeningen zoals sikkelcelziekte ingrijpend veranderd. Maar dit jaar hebben artsen van het Children’s Hospital of Philadelphia (VS) de technologie op een ongekende manier toegepast. Ze ontwierpen een op maat gemaakt gen voor één enkele patiënt, een baby die geboren was met een zeldzame genetische en levensbedreigende stofwisselingsziekte.

Niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!

Kort na de geboorte werd bij baby KJ een genetische mutatie vastgesteld die een cruciaal enzym in het urinestelsel beschadigde, waardoor giftige ammoniak zich op gevaarlijke wijze in zijn bloedbaan ophoopte. Ongeveer de helft van de baby's met deze aandoening overlijdt kort na de geboorte; anderen overleven alleen na een levertransplantatie.

In dit geval identificeerden de artsen een enkele afwijking in de genen van de baby en ontwikkelden ze een gepersonaliseerde oplossing, die aan de jongen werd toegediend toen hij zeven en acht maanden oud was.

Leestip: Hartaanvallen nemen toe onder jongeren – maar experts benadrukken dat je dit kunt voorkomen

De CRISPR-tool maakte gebruik van lipide nanodeeltjes – kleine bolletjes op basis van vet – om genetische instructies naar de lever te transporteren, waardoor de cellen van het orgaan het enzym produceerden dat nodig was om de mutatie te corrigeren. De eerste resultaten tonen aan dat de behandeling de gezondheid van het kind drastisch heeft verbeterd en hem uiteindelijk zou kunnen genezen.

Andere ziekenhuizen zijn sindsdien begonnen met het ontwikkelen van hun eigen gepersonaliseerde gentherapieprogramma's, een technologie die uiteindelijk miljoenen mensen met zeldzame ziekten zou kunnen helpen.

5. Vaccins die beschermen tegen hartaanvallen en beroertes

Vaccins zijn bewezen effectieve middelen om bescherming te bieden tegen virussen, waaronder Covid-19, gordelroos, griep en andere ziekten. Nieuw onderzoek toont aan dat deze vaccinaties mogelijk bredere voordelen bieden, waaronder het voorkomen van hartaanvallen en dementie en het verbeteren van de respons van patiënten op bepaalde kankerbehandelingen.

Bij mensen die het vaccin tegen gordelroos kregen, daalde het risico op een beroerte met 16 procent en op een hartaanval met 18 procent, volgens een overzicht van negentien studies dat in de zomer van 2025 op een grote cardiologie-conferentie werd gepresenteerd. Hetzelfde vaccin verlaagt ook de kans op het ontwikkelen van dementie, stelden andere onderzoekers vast.

Daarnaast lijkt een mRNA-vaccin tegen Covid-19 ervoor te zorgen dat mensen met gevorderde long- en huidkanker beter reageren op immuuntherapie, wanneer ze het vaccin binnen drie maanden na de start van de behandeling krijgen.

Wetenschappers kunnen niet met zekerheid zeggen waarom deze vaccinaties deze extra voordelen bieden. Ze merken echter op dat aanhoudende virussen in verband worden gebracht met dementie en andere langdurige gezondheidscomplicaties. En het stimuleren van het immuunsysteem zou de immuuntherapie kunnen versterken.

6. Nieuwe ontwikkelingen in het voorkomen van alvleesklierkanker

Alvleesklierkanker is een van de dodelijkste vormen van kanker, deels omdat het vaak pas in een vergevorderd stadium wordt gediagnosticeerd.

In 2025 boekten wetenschappers vooruitgang bij het veel eerder opsporen – en mogelijk voorkomen – van de ziekte. In studies met laboratoriummuizen en menselijke cellen ontdekten wetenschappers dat het blokkeren van het FGFR2-eiwit, dat vroege alvleesklierkankercellen een boost geeft, in bepaalde situaties voorkomt dat ze kwaadaardig worden.

Omdat er al geneesmiddelen beschikbaar zijn die dit eiwit remmen, hopen onderzoekers deze aanpak te testen bij personen met een hoog risico, waaronder mensen met een familiegeschiedenis van de ziekte. Er is nog meer onderzoek nodig om te bepalen of deze methode werkt, maar de eerste inzichten zijn hoopvol.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!