Britse onderzoekers hebben een methode getest waarbij ze vingerafdrukken op de schubben van schubdieren kunnen afnemen. Dit mieren etende dier wordt ernstig bedreigd en behoort tot de soorten die het meest door wildcriminelen worden verhandeld. De onderzoekers maakten gebruik van de gebruikelijke forensische gelatinefolie, kleine blaadjes met een plaklaag aan één zijde die door forensische technici worden gebruikt om vingerafdrukken te nemen en andere onzichtbare sporen vast te leggen. De onderzoekers van de University of Portsmouth in Engeland en de Zoological Society of London (ZSL) hebben op deze manier duidelijke vingerafdrukken op de schubben van schubdieren kunnen afnemen en daarmee aangetoond dat de methode voor politie- en douanepersoneel een goede techniek kan zijn om stropers en smokkelaars op te sporen die de schubben of schubdieren hebben gehanteerd.
In de afgelopen tien jaar zijn ongeveer één miljoen schubdieren het slachtoffer geworden van stropers en smokkelaars, die de dieren of onderdelen ervan vooral leveren aan de Aziatische markt voor traditionele ‘geneesmiddelen’ of aan restaurants in Azië, die schubdieren als delicatesse serveren. Alle vier de Afrikaanse schubdiersoorten worden beschouwd als ernstig bedreigd (critical), vooral nu illegale handelaren zich meer en meer op deze soorten richten omdat de Aziatische soorten steeds moeilijker zijn te vinden. De internationale handel in alle soorten schubdieren en onderdelen ervan is verboden.
“Voor zover wij weten gebruikt niemand geltape om wildcriminaliteit te onderzoeken; dit is de eerste keer dat vingerafdrukken op schubdierschubben zijn genomen,” schreef Christian Plowman, voormalig detective van New Scotland Yard en veiligheidsadviseur voor de ZSL, in een e-mail. Plowman en zijn voormalige baas bij de Metropolitan Police, Brian Chappell, die nu lesgeeft aan de University of Portsmouth, bedachten het idee tijdens een kopje koffie.
“We brainstormden over een eenvoudige, gemakkelijk te gebruiken methode die in heel verschillende geografische omgevingen gebruikt kan worden en zo weinig mogelijk complicaties met zich meebrengt,” vertelde Plowman.
Sets voor het afnemen van vingerafdrukken, met poeder, kwastjes en tape, zouden waarschijnlijk niet geschikt en te tijdrovend zijn voor parkopzichters in het veld, die snel moeten handelen om mogelijke aanvallen van stropers die nog in de buurt zijn tot een minimum te beperken, legde Chappell uit. “Dus waarom gebruiken we geen gelatine?” dachten ze.
De techniek werd getest door onderzoekers van de universiteit, die schubdierschubben kregen van de Britse grenswacht. De onderzoekers lieten de schubben door verschillende mensen hanteren, waarna ze hun vingerafdrukken met behulp van gelatinetape afnamen en inscanden om leesbare afbeeldingen te creëren.
De eerste resultaten waren veelbelovend. Bijna negentig procent van de gelatinemonsters leverden duidelijke en gedetailleerde vingerafdrukken op de schubben van verschillende soorten op. De methode wordt nu in het veld getest door parkopzichters in Kameroen en Kenia. Eerder al hadden Keniaanse parkopzichters gelatinetape gebruikt om vingerafdrukken op ivoor af te nemen, en de onderzoekers in Portsmouth hebben zelfs vingerafdrukken op vogelveren kunnen nemen, vertelden Chappell en Plowman.
Volgens Jac Reed, voormalig technisch rechercheur en forensisch technicus aan de University of Portsmouth, is deze methode juist zo waardevol omdat ze gebruikmaakt van zeer eenvoudige technologie. Ook Reed werkte mee aan dit project.
“Het is van groot belang voor wetshandhavers in ontwikkelingslanden, die misschien geen toegang hebben tot geavanceerder technieken en kostbare forensische apparatuur,” zei Reed in een verklaring.
“Deze nieuwe ontwikkeling is een veelbelovend instrument in de strijd tegen de illegale handel in schubdieren,” zei Paul Thomson, milieubeschermingsbioloog en medeoprichter van de ngo Save Pangolins, die niet bij het project was betrokken. De methode zou rechercheurs naar de stropers of tussenpersonen kunnen voeren, maar hij benadrukte dat het er vooral om gaat de aanvoerders van deze illegale netwerken te pakken te krijgen. “We zouden graag zien dat dit soort technieken in alle stadia van de illegale handel in wilde dieren worden toegepast,” zei hij in een e-mail.
Wildcriminelen leren snel, en als deze techniek overal zal worden ingevoerd, is het mogelijk dat de mensen die de schubben hanteren simpelweg handschoenen zullen gaan dragen, zo geeft Chappell toe. Maar afgezien van het onderzoeks- en vervolgingspotentieel van de methode laat de nieuwe toepassing in het algemeen zien dat er bestaande forensische technieken zijn die ook op de aanpak van wildcriminaliteit kunnen worden toegepast.
“We hebben nu het momentum om te laten zien dat we steeds innovatievere technieken gaan gebruiken om smokkel te voorkomen en illegale handel op het spoor te komen,” zei hij.
De non-profitorganisatie Wildlife Watch is een onderzoeksjournalistiek project van de National Geographic Society en National Geographic Partners, met speciale aandacht voor wildcriminaliteit en de uitbuiting van wilde dieren. Lees meer verhalen over wildcriminaliteit op de website van Wildlife Watchen over de missie van de National Geographic Society opnationalgeographic.org. Stuur tips, commentaren en verhaalideeën naar ngwildlife@natgeo.com.
