Roodkapje vond dat de wolf grote oren had, maar ze wist niet beter.
Veel dieren hebben tijdens hun evolutie enorme oren ontwikkeld, als strategie voor het afvoeren van warmte in een heet klimaat of het opsporen van voedsel.
Van alle moderne dieren op aarde heeft de Afrikaanse olifant de grootste oren. Zijn enorme flappen zijn bedoeld om via de vele aderen die erdoorheen lopen snel warmte aan de lucht af te kunnen geven.
Aziatische olifanten leven in de schaduwrijke en dus koelere omgeving van het regenwoud, vandaar dat ze kleinere oren hebben.
Maar hun oren zijn niet de enige ‘apparaten’ waarmee olifanten kunnen horen.
Beide soorten van de Afrikaanse olifant kunnen via hun poten ondergrondse trillingen ‘horen’, zodat ze bijvoorbeeld op kilometers afstand het geluid van een op hol geslagen kudde dieren kunnen waarnemen – vaak een teken dat er roofdieren op jacht zijn.
Springmuis
Er bestaan 33 soorten van deze springende knaagdiertjes, die in de woestijnen van zuidelijk Mongolië en het noordwesten van China leven.
Het familielid met de vreemdste lichaamsverhoudingen is de grootoorspringmuis, die pas in 2007 voor het eerst in het wild werd gefilmd, tijdens een expeditie van de Zoological Society of London naar de Gobiwoestijn.
Met oorschelpen die twee derde van zijn totale lichaamslengte in beslag nemen, heeft dit diertje naar verhouding de grootste oren van het dierenrijk.
Net als de olifant en talloze andere soorten helpen de reusachtige oren de springmuis om warmte af te voeren, een aanpassing die bij hoge temperaturen van levensbelang is.
Vleermuis
Ook sommige vleermuizen, zoals de gevlekte gladneusvleermuis, hebben reusachtige oren, waarmee ze de zwakste geluidjes kunnen opvangen – zelfs “het getrippel van insecten,” zegt Gerald Carter, gedragsecoloog aan de Ohio State University.
Het hebben van grote oren heeft weinig te maken met echolocatie, de ingebouwde sonar die vleermuizen gebruiken om geluidsgolven uit te zenden en de weerkaatsende echo ervan, bijvoorbeeld van een prooidier als een mot, weer op te vangen.
Bij de meeste echolocatie worden zeer hoge frequenties gebruikt, en grote oren versterken juist beter geluiden met lage frequenties, zoals het geritsel van prooidieren, zegt Aaron Corcoran, onderzoeksassistent aan de Wake Forest University en National Geographic-onderzoeker.
Tot de dieren met de beste echolocatie behoren volgens Corcoran de Townsend-grootoorvleermuis, die toevallig ook enorme oren heeft, en de mopsvleermuis, met gewone oren.
Haas
In het westen van de VS komen zes soorten echte hazen voor, en sommige daarvan hebben oren van soms wel achttien centimeter lang, oftewel een derde van hun totale lichaamslengte.
Andrew Smith, emeritus-professor in de biologie van het natuurbehoud aan de Arizona State University, schrijft per e-mail dat de grote oren van hazen het best zijn uitgelegd door de schrijver Mark Twain.
In Roughing Itschrijft de auteur dat deze woestijnbewoner “de bespottelijkste oren heeft die ooit zijn gemonteerd op een dier dat geen ezel (jackass) is.”
Vanwaar die komische oren? Je raadt het al: om warmte af te voeren.
Caracal
Het verspreidingsgebied van de caracal, een wilde kat op hoge poten, strekt zich uit van Afrika tot India. Het dier staat bekend om de buitenmaatse en geavanceerde oren waarmee hij prooidieren tussen het hoge gras kan lokaliseren.
Tijdens de jacht kan deze kat zijn oren als een radioschotel richten om in te zoomen op beestjes in het gras en ze dan verschalken. De unieke kwastjes aan de oren geleiden het geluid waarschijnlijk naar de oorschelp.
Ook de serval, een andere kleine wilde kat uit Afrika, heeft reusachtige en scherpe oren, waarmee hij het geritsel van knaagdiertjes in het gras kan detecteren.
Vos
De grootoorvos uit oostelijk en zuidelijk Afrika is vooral dol op insecten; zo vormen termieten tot wel driekwart van zijn dieet. Het zal dus niet verbazen dat ze met hun uitzonderlijk grote oren termieten in hun onderaardse kolonies kunnen horen rondkruipen.
Ook de woestijnvos of fennek heeft grote oren om de hitte in zijn Noord-Afrikaanse habitat af te voeren en hem te helpen bij het opsporen van prooidiertjes die zich onder het zand verschuilen.
Heb jij ook een vraag over de rare en woeste dierenwereld? Stuur me een tweet of bezoek me op Facebook.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
