Kijk vanaf woensdag 6 november om 22:00 naar Kingdom of the White Wolf op National Geographic. In deze driedelige documentaire zie je hoe fotograaf Ronan Donovan poolwolven observeert.
Dit artikel verschijnt in de september 2019 editie van National Geographic Magazine.
In het blauwe licht van een vroege poolochtend glibberen zeven wolven over een bevroren meertje. Ze spelen met een stukje ijs zo groot als een ijshockeypuck, hun gehuil en gekef vullen de lucht. Het meertje schittert in alle kleuren, en de vrolijke wolven hebben iets onwerkelijks. Heen en weer schieten ze over het ijs: vier welpen die achter de puck aan krabbelen, drie volwassen dieren die ze tackelen en ze in het bevroren gras op de oever duwen. In mijn notitieboekje schrijf ik met bibberende hand het woord ‘mafkezen’. De grootste wolf, een mannetje van een jaar, weegt zo’n dertig kilo. De kleinste, het zwakste jong uit het nest, is niet veel groter dan een sierkussentje. Op het spottende gekras na van een paar raven boven ons, hoor je op de toendra alleen de wolven. Uiteindelijk stuitert de puck het gras in, waar het grootste jong hem aan stukken bijt.
De rest kijkt toe, de kop schuin, alsof ze versteld staan van zo veel onbeleefdheid. Dan draaien ze zich om en laten ze hun blik op mij rusten.
Het moment dat een groep roofdieren je in het vizier krijgt en je blik twaalf hartslagen lang vasthoudt, is lastig te beschrijven. Zo word je als mens maar zelden bekeken, en toch lijkt mijn lichaam die blik instinctief te herkennen. Weer ril ik, en deze keer niet van de kou. Hoe speels ze een paar minuten geleden ook waren, dit zijn wel wilde wolven. Hun witte pels is donker bevlekt met geronnen bloed. Het karkas waaraan ze zich te goed hebben gedaan, een muskusos die vele malen groter is dan ik, ligt een eindje verderop. Als een opengevouwen waaier steekt zijn opengespleten ribbenkast de lucht in.
De wolven bekijken me in stilte, maar ze communiceren met elkaar via bewegingen van hun oren en staart. Ze voeren iets in hun schild. En na een paar tellen komen ze dichterbij.
Dit is waarschijnlijk de enige plek op aarde waar zoiets kan gebeuren. Daarom ben ik naar Ellesmere gekomen, een eiland hoog in het Canadese poolgebied, op bezoek bij een filmploeg die hier aan het werk is. Het is zo afgelegen en ’s winters zo koud dat er zelden mensen komen. Aan de westkust ligt een weerstation, Eureka, waar het hele jaar door acht mensen werken. De dichtstbijzijnde plaats is Grise Fiord (129 inwoners), vierhonderd kilometer naar het zuiden.
De wolven in dit deel van Ellesmere zijn dezelfde grijze wolven (Canis lupus) die je ook in de noordelijke Rocky Mountains vindt, in grote delen van Canada en als kleinere, verspreide populaties in Europa en Azië. Maar de wolven hier zijn nooit bejaagd, nooit verdreven door economische ontwikkelingen, nooit door boeren vergiftigd of in een strik gevangen. Ze komen niet onder auto’s. Ze worden niet het ene jaar beschermd en daarna weer bedreigd doordat de wetgeving steeds verandert. Er is weinig onderzoek naar ze gedaan. Zelfs voor de Inuit die ik ken, en die al duizenden jaren in dit gebied wonen, zijn het bijzondere dieren.
Dat wil niet zeggen dat poolwolven nooit in aanraking komen met mensen. Vanaf 1986 heeft de legendarische bioloog L. David Mech hier 25 jaar lang elke zomer wolven geobserveerd. De medewerkers van het weerstation zien ze vaak, er lopen grote groepen op het terrein van het station. En mijn vrienden van de filmploeg zijn min of meer deel geworden van de roedel waarmee ik ook optrek. Ze volgen de continu rondtrekkende dieren op quads.
Zijn de wolven op de een of andere manier minder wild geworden door dat contact met mensen? Is een dier ‘wilder’ naarmate het meer afstand van ons houdt? De afstand tussen de wolven op Ellesmere en hun familieleden in minder ruige streken als Idaho of Montana is niet alleen een afstand in kilometers. Hier in het Noorden zijn wolven nooit door ons toedoen met uitsterven bedreigd. Hier leven ze zo ver buiten de invloedssfeer van mensen dat ze niet bang voor ons zijn. Als je naar ze toe gaat, geef je de controle uit handen en stap je een andere wereld binnen.
Lees alles over de poolwolven en de Noordpool in de september 2019 editie van National Geographic Magazine, en kijk verder op natgeo.nl/noordpool
Kijk vanaf woensdag 6 november om 22:00 naar Kingdom of the White Wolf op National Geographic. In deze driedelige documentaire zie je hoe fotograaf Ronan Donovan poolwolven observeert.
