Een medewerker van een viszaak in San Francisco met een roze haarnetje en gele handschoenen lijkt op een nog levende en bewegende schildpad in te hakken. Later ligt een verminkte vis op een laag ijs te kronkelen. Het personeel lijkt niet op te merken dat het dier nog leeft. Een medewerker gooit drie levende kikkers op een tafel voordat ze worden weggebracht om ze te slachten.
Het zijn slechts enkele van de vermoedelijke overtredingen van de dierenwelzijnsregels die op video werden vastgelegd tijdens een recent undercoveronderzoek op elf markten waar levende dieren worden verhandeld in de Amerikaanse stad San Francisco. Hier worden levende dieren geselecteerd, gedood en verkocht als etenswaren. Volgens de in Washington gevestigde dierenbeschermingsorganisatie Animal Outlook, die de opnamen in februari en maart maakte, waren de incidenten ook zichtbaar voor de klanten in de zaken. De organisatie deelde het beeldmateriaal en de conclusies van het onderzoek exclusief met National Geographic.
Op de undercover gemaakte beelden is te zien dat vissen langzaam stikken, dat de dieren in vuile, overvolle bakken zitten en dat er sprake is van andere stressvolle omstandigheden.
Op de video’s van Animal Outlook is vooral de mishandeling te zien van zeedieren als schildpadden, vissen en krabben, maar ook van kippen die in overvolle kooien zitten gepropt. Dat is volgens de organisatie een overtreding van regels op het gebied van dierenwelzijn van zowel de stad San Francisco als de staat Californië.
De dierenwelzijnswet van Californië maakt geen onderscheid tussen soorten die in zee of op het land leven. De omstandigheden op de elf locaties in San Francisco zijn dan ook te beschouwen als dierenmishandeling volgens de wetten van de staat, aldus Scott David, die leiding geeft aan het onderzoek bij Animal Outlook. In de staat gelden daarnaast bepaalde regels voor levende dieren op markten, waarin dingen als het verwijderen van veren of de schelp van nog ademende dieren worden verboden. Volgens die twintig jaar oude wet mogen dieren op dergelijke locaties niet worden ‘verminkt, gevild, opengesneden of ontdaan van huid, schubben, veren of schelpen terwijl het dier nog leeft.’
Lynn Sneddon, een deskundige op het gebied van pijn bij vissen aan de Zweedse Göteborgs universitet, analyseerde de beelden voor National Geographic. Zij stelt dat er sprake is van ‘mishandeling van dieren die pijn kunnen voelen.’
Vissen, kikkers en schildpadden hebben pijnreceptoren waar ze op dezelfde manier op reageren als zoogdieren, zegt Sneddon.
‘Vissen worden uit het water getild en stikken. Dat is hetzelfde als wanneer je een landdier onder water houdt tot het verdrinkt.’
Ook zorgen de overvolle bakken en de bakken met een heel laag waterpeil die op de video te zien voor veel stress bij de dieren. Dat is niet alleen een probleem op het gebied van dierenwelzijn, de stressreactie heeft ook invloed op de smaak van de vis, omdat het lijf van het dier stijf staat van hormonen als cortisol, aldus Sneddon.
Pijn die blijft
Op de elf markten die op de video te zien zijn, worden met name levende vissen en zeedieren verkocht, hoewel één gespecialiseerd was in pluimvee. Ze bevinden zich allemaal in drukke buurten, ‘aan straten met appartementencomplexen, waar gezinnen rondlopen en kinderen staan te wachten bij bushaltes,’ vertelt David.
Zijn team koos ervoor om zich op deze elf markten in San Francisco te focussen, om te benadrukken dat dergelijke zaken in Amerikaanse steden bestaan, en niet alleen in andere landen. Bovendien wilde de groep de aandacht vestigen op de problemen rond dierenwelzijn bij zeedieren.
De organisatie maakte al eerder beelden van vermeende dierenmishandeling op markten in Los Angeles en New York, maar daar werden vooral kippen en zoogdieren verhandeld en geen zeedieren, zegt hij.
De bekendste markt voor levende dieren was in de afgelopen jaren de Huanan Seafood Wholesale Market in Wuhan in China. Veel van de eerste patiënten die COVID-19 kregen waren op deze markt geweest, waar levende dieren als slangen, bevers en stekelvarkens werden gedood en verkocht. De omstandigheden en hygiënische gewoonten op de markt riepen niet alleen vragen op over het risico van zoönoses, maar ook over het dierenwelzijn.
Wat de wet zegt
Overtreding van de regels voor markten met levende dieren in Californië kunnen worden bestraft met een schriftelijke waarschuwing. Daarna kunnen boetes volgen, vertelt Matthew Liebman, de voorzitter van het Justice for Animals programma van de rechtenfaculteit van de University of San Francisco.
De straf op het niet naleven van de wetten voor dierenwelzijn in de staat hangt af van de vraag of het openbaar ministerie vindt dat er sprake is van een overtreding of van een misdrijf. Wanneer sprake is van het laatste, kunnen celstraf of aanzienlijke boetes worden opgelegd.
‘In de stad San Francisco zijn markten met levende dieren al heel lang onderwerp van discussie,’ aldus Liebman. Op dergelijke plekken ‘lijken twee progressieve waarden te botsen. Aan de ene kant respect voor culturele verschillen, en aan de andere kant bescherming van dieren tegen pijn en lijden.’
Animal Outlook wees San Francisco Animal Care and Control, de afdeling voor dierenopvang en -bescherming van de stad, eind juli op de problemen die de organisatie was tegengekomen. Daarop zou inspecteur Rebecca Fenson tijdens een telefoontje hebben gezegd dat ze de kwestie ging bekijken. Deb Campbell, woordvoerder van de afdeling, bevestigde tegenover National Geographic dat er actief onderzoek wordt gedaan naar de kwestie. ‘Het is moeilijk om dit soort beschuldigingen uit maart uit te zoeken,’ zegt ze. ‘Mensen moeten ons echt direct waarschuwen wanneer er iets aan de hand is’ zodat agenten eventueel in staat zijn ‘de eigenaren te dagvaarden, de dieren in beslag te nemen en stappen te ondernemen. Dat is ons werk.’
De regels voor slachten onder de loep
De omgang met de dieren die uit deze beelden naar voren komt is afschuwelijk, zegt Sneddon, de expert in pijn bij vissen. Ze wijst met name op de manier waarop vissen werden gedood.
De juiste manier om dit te doen is door de dieren op de juiste plek op hun schedel te slaan, waardoor hun brein schade oploopt en ze verdoofd zijn. Maar in deze video is te zien dat ze simpelweg onthoofd worden. In dat soort situaties kunnen de dieren die laatste klappen voelen, wat ‘heftige pijn en lijden oplevert, omdat het brein nog actief is.’
‘Deze dieren zijn niet hersendood wanneer je alleen hun kop eraf hakt, dus dit is echt dierenmishandeling,’ stelt ze. Ze legt uit dat de hersenen van vissen, kikkers en schildpadden bestand zijn tegen een laag zuurstofpeil en weinig bloed, waardoor op onthoofding niet direct de dood volgt. Simpel gezegd: ‘deze dieren lijden ook nog als hun kop eraf is.’
Er is geen specifiek onderzoek gedaan naar pijn en onthoofding bij deze dieren, maar er is wel onderzoek waaruit blijkt dat er enige tijd na het afhakken van de kop nog hersenactiviteit en reacties op externe prikkels zijn, zegt Sneddon. Uit een onderzoek uit 1997 bleek dat de afgehakte koppen van palingen tot acht uur daarna nog levenstekens vertoonden. Daar blijkt eens te meer uit hoe belangrijk het is om het brein te beschadigen alvorens het kop van het dier af te hakken, zegt ze.
Scott David vertelt dat Animal Outlook er met het onderzoek voor wil zorgen dat bestaande wetten worden gehandhaafd, maar ook dat er aandacht komt voor de behandeling van dieren ‘of het nou vissen, kikkers, schildpadden, koeien of varkens zijn.’ ‘Uiteindelijk zouden wij een wereld willen die vriendelijker is voor dieren.’
De National Geographic Society steunt Wildlife Watch, ons project op het gebied van onderzoeksjournalistiek dat zich richt op illegale praktijken rond en uitbuiting van wilde dieren. Lees hier meer verhalen van Wildlife Watch en stuur tips, feedback, en ideeën voor verhalen naar NGP.WildlifeWatch@natgeo.com. Lees meer over de non-profitmissie van de National Geographic Society op natgeo.com/impact.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op nationalgeographic.com.
