Voor de keizerspinguïn is zee-ijs onmisbaar om te kunnen overleven. De pinguïnsoort, die alleen op Antarctica voorkomt, is afhankelijk van een dikke laag zee-ijs om te broeden, eieren te leggen en haar jongen op te voeden. De pinguïns leggen hun eieren in mei en juni. Het duurt vervolgens 65 dagen voordat ze in de winter op Antarctica uitkomen. De kuikens blijven op het ijs tot hun donzige vacht plaatsmaakt voor waterdichte veren. Pas in december of januari zijn ze oud genoeg om het nest te verlaten.

Maar het ijs smelt weg onder de pootjes van deze jonge pinguïns. In 2022 was de hoeveelheid ijs in Antarctica kleiner dan ooit. In het gebied rond de Bellingshausenzee, ten westen van het Antarctisch Schiereiland, ging het meeste zee-ijs verloren. Op sommige plekken verdween het ijs zelfs helemaal. En dat heeft grote gevolgen voor de keizerspinguïn.

Bijna geen enkele jonge pinguïn overleeft zonder zee-ijs

Uit onderzoek dat in augustus 2023 werd gepubliceerd in Nature Communications Earth & Environment blijkt dat vier van de vijf bestudeerde pinguïnkolonies in de Bellingshausenzee regio er in 2022 waarschijnlijk niet in slaagden om zich voort te planten. Uit satellietbeelden bleek dat grote stukken ijs al waren losgeraakt voordat de kuikens oud genoeg waren om zelfstandig te kunnen overleven.

‘We hebben nog niet eerder gezien dat zo veel keizerspinguïns in één seizoen er niet in slaagden om te broeden,’ zegt Peter Fretwell van de British Antarctic Survey, hoofdauteur van de studie. ‘Het verlies van zee-ijs in de Antarctische zomer maakt het zeer lastig voor de ontheemde kuikens om te overleven.’

Uitsterving dreigt voor de keizerspinguïn

Als het zo doorgaat, zal meer dan tachtig procent van de keizerspinguïnkolonies aan het einde van de eeuw zijn uitgestorven, zo vermoeden de onderzoekers. Dana M. Bergstrom doet al veertig jaar onderzoek op Antarctica. In augustus 2023 schreef ze voor The Conversation een artikel over de klimaatverandering in het gebied. ‘Veel zee-ijs is deze winter verdwenen. IJsplaten vallen uit elkaar.’

Het is lastig is om met zekerheid te zeggen of deze veranderingen geheel het gevolg zijn van de wereldwijde klimaatverandering, of worden ook deels worden veroorzaakt door weerfenomenen zoals La Niña. Maar klimaatmodellen laten wel zien dat het zee-ijs zal blijven afnemen in Antarctica.

Hoe nu verder met de keizerspinguïn?

Onderzoekers blijven de keizerspinguïn de komende jaren monitoren. De kans bestaat dat de dieren op zoek gaan naar een andere plek om hun jongen groot te brengen. ‘Keizerspinguïns zijn eraan gewend om zich aan te passen aan een veranderde leefomgeving,’ zegt Norman Ratcliffe, als coauteur verbonden aan het onderzoek. ‘Maar wanneer het verlies van zee-ijs op grote schaal plaatsvindt, ontstaat er een groot probleem. De Bellinghausenzee is een omvangrijk gebied. We weten niet of het de pinguïns lukt om zich naar een heel ander deel van Antarctica te verplaatsen.’