Het leven van een kikkervrouwtje gaat niet over rozen. De voortplanting van bruine kikkers leidt bijvoorbeeld geregeld tot zogenaamde ‘paarballen’, worstelpartijen waarbij meerdere mannetjes zich aan hetzelfde vrouwtje vastklampen – soms met haar dood tot gevolg.

Tot voor kort werd gedacht dat vrouwtjes niet veel kunnen doen om zich te verdedigen tegen de opdringerigheid van hun mannelijke soortgenoten, maar Duits onderzoek dat werd gepubliceerd in oktober 2023 toont aan dat de dieren vindingrijker zijn dan werd gedacht.

Verschillende strategieën

De onderzoekers, verbonden aan het Museum für Naturkunde in Berlijn, observeerden het paargedrag van kikkers. Zo kwamen ze erachter dat de vrouwtjes op verschillende manieren ‘terugvechten’ wanneer ze door een mannetje zijn gegrepen.

Zo bleek dat 83 procent van de vrouwtjes probeerde te roteren wanneer een mannetje zich om haar lichaam klemde. Zo’n 48 procent van de vrouwtjes maakte grommende en piepende geluiden – altijd in combinatie met roteren. Het lage gegrom dat de vrouwtjes lieten horen, leek volgens de onderzoekers op het geluid dat een mannetje maakt wanneer hij loslaat.

Het opvallendste gedrag, dat bij 33 procent van de kikkervrouwtjes werd waargenomen, was tonische immobiliteit. Dit betekent dat de kikker een verstijfde houding aannam, waardoor het leek of ze haar dood in scène zette, totdat het mannetje losliet.

Bescherming tegen paarballen

‘Tonische immobiliteit in de context van paargedrag zien we zelden,’ zegt Carolin Dittrich, die het onderzoek leidde. ‘Meestal is het een strategie waarmee dieren proberen de aanval van een natuurlijke vijand te overleven.’

Daarom vermoeden de onderzoekers dat het vrouwtje zichzelf op deze manier probeert te beschermen, legt co-auteur Mark-Oliver Rödel uit. ‘Mogelijk helpt het bij het voorkomen van paarballen, die vaak dodelijk zijn voor het vrouwtje. Door te roepen, geven vrouwtjes aan dat ze er niet klaar voor zijn te paren. Werkt dat niet, dan kan de paniek bij het vrouwtje leiden tot verstijving.’

Volgens de onderzoekers lukte het de vrouwtjes dankzij de geobserveerde tactieken meerdere keren te ontsnappen uit de greep van een mannetje.

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.