De afgelopen jaren duiken er verontrustende berichten op over de Aziatische hoornaar. Deze grote wesp, die onder meer honingbijen, hommels en vlinders opeet, laat zich steeds vaker zien in Nederland en België: deze week nog werd een vrouw in Amersfoort gestoken. Ze moest worden behandeld. Hoe schadelijk is deze invasieve exoot? En hoe herken je een nest?
Waar komt de Aziatische hoornaar vandaan?
In 2011 dook de Aziatische hoornaar voor het eerst op in een dorpje in de Belgische provincie Henegouwen. In Nederland werd in 2017 het eerste exemplaar waargenomen in Zeeland. Sindsdien is de hoornaar op steeds meer plekken in de Lage Landen waargenomen.
Leestip: Felgroene halsbandparkieten in de stad – waar komen ze vandaan?
Vermoedelijk is de invasieve exoot, die oorspronkelijk voorkomt in Zuidoost-Azië, per ongeluk meegekomen met een lading aardewerk die werd verzonden van China naar Frankrijk. Vanuit daar heeft hij zich vooral op natuurlijke wijze verspreid naar buurlanden als België en Spanje, en zo steeds verder. Ook reist de hoornaar mogelijk mee met geïmporteerde goederen als fruit, snijbloemen, planten en hout.
Een Aziatische hoornaar herkennen
Wanneer er een wesp op je af komt zoemen, is het wellicht lastig oordelen om welke soort het nu precies gaat. Op het eerste gezicht lijkt de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) op een aantal van onze inheemse wespen, zoals de gewone wesp (Vespula vulgaris) – vanwege zijn zoete trek ook wel de limonadewesp genoemd – en de Europese hoornaar (Vespa crabro). Hoe kun je hem dan toch herkennen?
Anders dan gewone wespen komen de hoornaars niet af op zoetigheid en eten. Bovendien is de Aziatische hoornaar (2-3 cm) groter dan de gewone wesp (1,7-2 cm), maar doet hij nog altijd onder voor de Europese hoornaar (3-4 cm). Het is dan ook onterecht dat de Aziatische hoornaar vaak wordt uitgemaakt voor ‘monsterwesp’: die titel zou dan eerder toebehoren aan de Europese variant.
Verder is het lijfje van de Aziatische hoornaar niet geel, zoals dat van de gewone wesp en Europese hoornaar, maar zwart met een een brede oranjegele band op zijn achterste. Ook zijn het borststuk en de antennes van de Aziatische hoornaar zwart, terwijl die van de Europese hoornaar roodbruin zijn. Op de foto hierboven zie je een Aziatische hoornaar-werkster.
Hoe gevaarlijk is de Aziatische hoornaar?
Geprikt worden door de Aziatische hoornaar is geen pretje – een steek kan meer pijn doen dan die van een gewone wesp –, maar in principe kan het geen kwaad. Alleen wanneer je allergisch bent of meermaals achtereen wordt gestoken, is het verstandig de huisarts te raadplegen.
Het gevaar schuilt met name in de mogelijke impact op de inheemse insecten. Onder meer bijen, vliegen, vlinders en rupsen vallen ten prooi aan de Aziatische hoornaar. Zo bestaat er een kans dat het aantal bestuivers afneemt. En dat terwijl ruim 75 procent van onze voedselgewassen en 85 procent van de wilde planten afhankelijk is van bestuiving.
Leestip: Wat moet je doen als je een wolf tegenkomt?
Naar de invloed van de Aziatische hoornaar moet echter nog meer onderzoek worden gedaan: ook andere factoren, zoals klimaatverandering en bestrijdingsmiddelen, spelen een rol bij de achteruitgang van de insectenpopulaties.
Nesten opsporen en bestrijden
De effectiefste manier om de Aziatische hoornaar te bestrijden, is door zijn nesten op te sporen en te (laten) verwijderen. Zijn voorjaarsnest is nauwelijks te onderscheiden van dat van de Europese hoornaar, dus kijk goed naar het uiterlijk van de werksters die erin en -uit vliegen. Het zomernest hangt vaak hoog in de boom en kan ongeveer veertig centimeter breed worden.
Meer weten over invasieve exoten? Lees dan ook over de Amerikaanse rivierkreeft, de Aziatische tijgermug en de Chinese wolhandkrab.
Een nieuwe methode om nesten op te sporen biedt binnenkort mogelijk uitkomst. Een team van de University of Southampton ontdekte dat het gezoem van de Aziatische hoornaar een andere frequentie heeft dan bijvoorbeeld honingbijen en wespen, al zijn de onderzoeksresultaten nog niet gepubliceerd. Daarmee kan met een richtmicrofoon worden vastgesteld om welke soort het gaat – en worden bepaald of een nest moet worden geruimd.
Vermoed je een nest te hebben gevonden? Stuur altijd een foto in op waarneming.nl om te bevestigen dat het daadwerkelijk gaat om het nest van een Aziatische hoornaar, voordat je een bestrijder belt. Voor de zomernesten wordt vaak de provincie ingeschakeld. Ga in elk geval niet zomaar zelf aan de slag.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
