De Waddenzee is uniek. In ’s werelds grootste aaneengesloten systeem van zand- en moddervlakten vind je een enorme biodiversiteit. Welke zoogdieren en vogels voelen zich hier thuis?
Waarom is de Waddenzee Unesco-werelderfgoed?
Sinds 2009 maakt de Waddenzee deel uit van de werelderfgoedlijst van Unesco. Een van de doelen van Unesco is om plaatsen die op de lijst staan te beschermen zodat ook toekomstige generaties ervan kunnen genieten. Dat geldt ook voor de Waddenzee, een van de Nederlandse werelderfgoedlocaties.
Maar die plek op de lijst kan ook weer worden kwijtgeraakt. Unesco uitte op 4 september zorgen over de bescherming van de Waddenzee. Menselijke inmenging, zoals gaswinning en visserij, vormen een serieuze bedreiging voor de Wadden – en daarmee ook de unieke diersoorten die er leven. Welke zoogdieren en vogels voelen zich hier thuis? De onderstaande vijf diersoorten kun je spotten rond de Waddenzee.
1. Gewone zeehond
Je hebt de grootste kans om een gewone zeehond (Phoca vitulina) bij de Waddenzee te zien wanneer hij op een zandplaat ligt te rusten. Een zeehond oogt dan misschien niet zo actief, maar schijn bedriegt.
De gewone zeehond is een roofdier dat met snelheden tot wel 35 kilometer per uur door het water kan bewegen – op jacht naar vissen om met zijn scherpe tanden op te peuzelen. Zo spot je de gewone zeehond: de grootste kans heb je bij laagwater, wanneer zeehonden op zandplaten liggen te rusten. Gebruik een verrekijker en houd afstand: verstoring is een serieuze bedreiging.
2. Grijze zeehond
Wat is het verschil tussen een gewone zeehond en een grijze zeehond (Halichoerus grypus)? De twee zijn op het eerste oog lastig van elkaar te onderscheiden. Het grootste verschil zit ’m in de kop: die van de gewone zeehond is ronder, terwijl de grijze zeehond een afgeplatte kop heeft.
Leestip: Dit zijn de mooiste eilanden van Nederland – als we de Waddeneilanden niet meetellen
Daarnaast is de grijze zeehond wat assertiever, groter én kunnen ze langere afstanden afleggen. Een retourtje van de Waddenzee naar Schotland is voor de grijze zeehond geen probleem. Zo spot je de grijze zeehond: vaak te zien op de buitendelta’s en zandbanken dichter bij zee. Zoek naar grotere, lichtere dieren met een langere snuit. In de winter liggen ze soms in groepen bij elkaar.
3. Bruinvis
Hij is niet bruin en een vis is het ook niet. Wat is de bruinvis (Phocoena phocoena) dan wel? Deze kleine tandwalvis is de toppredator van de Waddenzee en staat bovenaan de voedselketen. Elke dag jaagt hij erop los en eet hij zo’n tien procent van zijn eigen lichaamsgewicht aan vis op. De bruinvis is lastig te spotten. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de dolfijn springt hij zelden boven het water uit. Zo spot je de bruinvis: heb geduld. Kijk naar korte, lage rugvinnen die even boven water komen. Beste kans heb je vanaf rustige dijken of veerboten, vooral bij windstil weer.
4. Blauwborst
Vogelliefhebbers kunnen in het voorjaar en in de zomer de blauwborst spotten in het Waddengebied. Deze opvallende verschijning is bijna niet te missen: hij doet zijn naam eer aan met zijn blauwe borst.
Leestip: De Waddenzee verandert – en dat heeft ook gevolgen voor mensen
Ook kun je de blauwborst vaak vrolijk horen zingen. De blauwborst vliegt niet alleen boven de Waddenzee, maar op nog veel meer plekken in Nederland. Het gaat zelfs zo goed met de vogel dat hij niet langer op de Rode Lijst voor bedreigde soorten van de IUCN staat. Zo spot je de blauwborst: in april en mei zingt hij vanaf rietstengels of struiken in natte duinvalleien. Vroeg in de ochtend zijn de zang en de felblauwe borst het duidelijkst zichtbaar.
5. Brandgans
Een andere veel geziene vogel boven de Waddenzee is de brandgans. Je herkent hem aan zijn zwarte kop en hals en de witte vlek op zijn kin. Het is een van de miljoenen trekvogels die in de winter naar de Wadden trekken om daar te foerageren en te rusten. In totaal overwinteren zo’n 10 tot 12 miljoen vogels elk jaar in het Waddengebied.
Zo spot je de brandgans: grote groepen overwinteren op kwelders en graslanden. Bij hoogwater verzamelen ze zich massaal op hoogwatervluchtplaatsen, waar ze van verre herkenbaar zijn aan hun zwart-witte tekening.
De Waddenzee blijft uniek én kwetsbaar; wie er gaat kijken, ziet waarom bescherming telt.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
