Deze 6 dieren worden (veel) ouder dan de mens. Wat is hun geheim?

De gemiddelde levensverwachting in Nederland en België ligt rond de tachtig jaar. In het dierenrijk zijn er echter soorten die dat met gemak overtreffen. Van sommige zee- en landdieren is bekend dat ze eeuwen oud kunnen worden, al gaat het daarbij vaak om schattingen. In dit overzicht kijken we naar dieren met organen, spieren en een verteringsstelsel die uitzonderlijk lang leven, en wat wetenschappers denken dat daarachter zit.

1. Amerikaanse kreeft, mogelijk ouder dan 100 jaar

Het is moeilijk om de Amerikaanse kreeft (Homarus americanus) exact op leeftijd te schatten. Om te kunnen groeien moeten ze namelijk al hun harde delen van zich afwerpen en een nieuw pantser vormen. Daardoor blijft er weinig materiaal over om hun leeftijd mee te achterhalen.

Leestip: Zo paren kreeften: met geur, dominantie en verrassend veel sperma

Algemeen wordt aangenomen dat ze minstens honderd jaar oud kunnen worden. Amerikaanse kreeften leven in koud water, waardoor hun stofwisseling langzamer gaat. Dit draagt bij aan hun lange leven.

2. Keizersbaars, 140 tot 200 jaar oud

De keizersbaars (Hoplostethus atlanticus) komt voor in de diepe wateren bij Nieuw-Zeeland en Australië. Hij is pas seksueel volwassen als hij tussen de 27 en 32 jaar oud is. Dat is al vrij laat, maar in 2022 bleek uit een visserijrapport dat de meeste keizersbaarsen nog ouder zijn als ze beginnen met voortplanten.

Het grootste deel van de Australische visbestanden, ongeveer 95 procent, plantte zich voort op een gemiddelde leeftijd van 73,3 jaar. De vis wordt minstens 140, en er zijn gevallen bekend van gevangen keizersbaarsen die de 200 waren gepasseerd.

3. Reuzenschildpadden, 170 jaar oud

Reuzenschildpadden worden een stuk ouder dan mensen, en voor de galapagosreuzenschildpad (Chelonoidis niger niger) is dat niet anders. Het is niet ongewoon dat de dieren een leeftijd van 170 bereiken. In een Amerikaanse dierentuin leeft een exemplaar dat rond haar honderdste zelfs voor de eerste keer moeder werd.

Wil je niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!

Ook de seychellenreuzenschildpad (Aldabrachelys gigantea) overleeft de mens met gemak. In 2006 overleed het oudst bekende exemplaar in een Indiase dierentuin. Addwaita werd 250 jaar oud en was een geschenk aan de Britse koloniaal bestuurder Robert Clive (1725-1774).

De galapagosreuzenchildpad is een van de reuzenschildpadden met een erg lange levensverwachting. Op het eiland Pinzón in de Galapagos stond de populatie al 150 jaar onder druk omdat mensen per ongeluk ratten hadden uitgezet op het eiland. Zij aten de eieren van de schildpad op. Maar door de knaagdieren grootschalig uit te roeien, komen er sinds 2015 veel meer eieren uit.

4. Groenlandse walvis, 200 jaar oud

Van alle zoogdieren op aarde, wordt de Groenlandse walvis (Balaena mysticetus) het oudst. Hij kan meer dan 200 jaar oud worden. Wetenschappers vragen zich al jaren af hoe dat kan. Hoe langer en vaker cellen zich blijven delen, hoe meer kans op mutatiefouten en ziekten als kanker. Toch bezwijkt de Groenlandse walvis daar zelden aan. Het antwoord schuilt waarschijnlijk in het vermogen van de walvis om zijn eigen DNA te repareren.

Geen zoogdier kan zo’n hoge leeftijd bereiken als de Groenlandse walvis.

5. Sebastes aleutianus, 200 jaar oud

We blijven nog even in de zee, want de vis Sebastes aleutianus (ook wel rougheye rockfish) genoemd, kan een maximale leeftijd van zeker 200 jaar bereiken. Dat maakt de Sebastes een van de vissoorten met de langste levensverwachting ter wereld. Dat wordt deels verklaard door het diepe en koude water waar hij in zwemt, daardoor vertraagt zijn stofwisseling.

Leestip: Op deze leeftijden gaat het verouderingsproces van je lichaam plotseling sneller

Maar er is meer aan de hand, stelt bioloog Peter Sudmant in een nieuwsbericht van de University of California, Berkeley. De vis heeft drie soorten genen die hem helpen bij verschillende lichaamsprocessen: DNA-reparatie, insulineregulatie en ondersteuning van het immuunsysteem.

6. Groenlandse haai, 400 jaar oud

De Groenlandse haai (Somniosus microcephalus) is het langstlevende gewervelde dier op aarde. Maar liefst vierhonderd jaar kan hij in de koude Arctische oceaan blijven rondzwemmen. Ook deze haai is waarschijnlijk in staat om zijn DNA te repareren. Er zijn ook aanwijzingen dat hij een gen heeft dat de vorming van kanker voorkomt, maar dat is niet helemaal zeker.

Bonus: Turritopsis dohrnii, mogelijk onsterfelijk

We maken één uitzondering op de regels van dit lijstje, omdat het leven van de kwal Turritopsis dohrnii te bijzonder is om niet te noemen. Allereerst is de medusa (volwassen kwal) met een diameter van 4,5 millimeter piepklein. Hij kan beschadigd raken of uithongeren, maar in plaats van dood te gaan, absorbeert hij zijn eigen tentakels en verandert hij in een soort klodder. In die staat blijft hij 24 tot 36 uur op de zeebodem zitten.

De kwal Turritopsis dohrnii heeft als bijnaam ‘de onsterfelijke kwal’. In het midden van zijn lichaam zie je zijn spijsverteringsorgaan, dat een opvallende rode kleur heeft.

Uit die klodder ontstaat een nieuwe poliep, de vorige levensfase van de medusa. Die groeit weer uit tot een nieuwe, volwassen kwal. Het is alsof een vlinder zichzelf eindeloos kan transformeren in een rups, waaruit weer een nieuwe vlinder groeit. In theorie is de T. dohrnii dankzij dit mechanisme een onsterfelijk organisme.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!