Met meer dan vijfduizend inwoners op slechts een paar hectare was het Japanse eiland Hashima in 1959 het dichtstbevolkte stukje land ter wereld: omgerekend zo’n 80.000 mensen per vierkante kilometer. Maar amper vijftien jaar later was het eiland volledig verlaten. In 1974 vertrok de laatste bewoner en veranderde Hashima in recordtempo in een spookeiland. Wat ging hier mis?
Leven boven een onderzeese kolenmijn
De geschiedenis van het eiland gaat terug tot het einde van de negentiende eeuw, toen onder het eiland een kolenveld werd ontdekt. Industriereus Mitsubishi kocht het eiland en bouwde er een onderzeese kolenmijn.
Leestip: Hoe een villapark met honderden kastelen in Turkije veranderde in een spookstad
Om de arbeiders te huisvesten werden er appartementencomplexen, een school, een ziekenhuis, een restaurant en zelfs twee zwembaden gebouwd. Hashima werd een zelfvoorzienende stad op zee.
Door zijn vorm en massieve betonnen bebouwing kreeg het eiland de bijnaam Gunkanjima, of ‘slagschipeiland’. Tot voor kort groeide er nauwelijks groen, wat het silhouet nog onheilspellender maakte.
Gedwongen arbeid op Hashima
Niet alle arbeiders kwamen vrijwillig naar Hashima. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden velen als dwangarbeider vanuit China en Korea naar het eiland gebracht. Hashima werd destijds ook wel Hel-eiland genoemd.
Leestip: Hoe een luxueuze badplaats de grootste spookstad van Europa werd
De arbeidskrachten werden gedwongen meer dan twaalf uur per dag zwaar werk te verrichten onder gevaarlijke omstandigheden, en leefden volledig geïsoleerd van de buitenwereld, iets wat op het Griekse lepra-eiland Spinalonga ook gebeurde.
De toewijzing van woningen weerspiegelde de hiërarchie op het eiland. Arbeiders met meer status of ervaring woonden hoger in de gebouwen. Dat had een praktische reden: bij tyfoons of instortingen waren de overlevingskansen op de onderste verdiepingen het kleinst.
Van industriële krachtpatser naar spookeiland
Jarenlang was de kolenmijn uiterst winstgevend. Maar toen aardolie in zwang raakte als brandstof, stortte het verdienmodel in. In 1974 sloot Mitsubishi de mijn. Binnen enkele weken vertrokken duizenden bewoners en bleef Hashima leeg achter.
Niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!
Zonder onderhoud raakten de gebouwen door orkanen en zeelucht snel in verval. De natuur begon de betonnen stad langzaam terug te veroveren. Wereldwijde bekendheid volgde pas later, toen Hashima in 2012 werd gebruikt als decor voor de James Bond-film Skyfall.
Kun je spookeiland Hashima bezoeken?
Hashima is tegenwoordig alleen te bezoeken via een georganiseerde boottocht. Vanwege instortingsgevaar is slechts vijf procent van het eiland toegankelijk voor toeristen; vrij rondlopen is verboden. Wie het eiland liever op afstand verkent, kan Hashima ook virtueel bezoeken via Google Street View.
Sinds 2015 staat het eiland op de Unesco-werelderfgoedlijst, al blijft die status omstreden. China en Zuid-Korea vinden dat locaties waar gedwongen arbeid plaatsvond geen werelderfgoed zouden mogen zijn. Hoe je er ook naar kijkt: Hashima is een indrukwekkend monument van industriële ambitie, menselijk lijden en abrupt verval – en een van de aangrijpendste spookeilanden ter wereld.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
