Misschien heb je het wel eens op TikTok langs zien komen: een schildpad die in de koelkast wordt gelegd voor een winterslaap. Het klinkt misschien merkwaardig, maar voor schildpadden die als huisdier worden gehouden is het een belangrijk onderdeel van hun jaarlijkse cyclus. Dierenarts Ineke Westerhof legt uit waarom een gecontroleerde winterslaap zo belangrijk is voor deze reptielen.
Waarom houden schildpadden een winterslaap?
Schildpadden zijn koudbloedige reptielen, wat betekent dat hun lichaamstemperatuur afhangt van de omgeving. ‘In het najaar daalt de nachttemperatuur, waardoor hun stofwisseling vertraagt. De winterslaap helpt ze energie te besparen en de koude maanden te overleven,’ legt Westerhof uit.
Zelf heeft Westerhof meerdere schildpadden die, zodra het kouder wordt, naar hun ‘winterbed’ in de koelkast gaan – op één na. ‘Die vlucht ieder jaar weer,’ vertelt ze lachend. ‘Soms verdwijnt hij in oktober al en rond april duikt hij ineens weer op uit de grond.’
Leestip: Zo help je de egels in je tuin veilig de winter door
In het wild graven schildpadden zich in voor hun winterslaap, maar in een tuin is een veilige plek nog niet zo makkelijk te vinden. ‘Het moet niet te droog of te nat zijn, ze mogen niet bevriezen, en je moet ook rekening houden met andere dieren die een gevaar kunnen zijn.’
Bij een gecontroleerde winterslaap heeft de eigenaar de omstandigheden volledig in de hand. In de koelkast kun je de temperatuur en veiligheid van het dier nauwlettend in de gaten houden. Maar waar moet je precies op letten om je schildpad veilig de winter door te helpen?
De juiste voorbereiding
Allereerst is het belangrijk om te weten welke schildpadsoort je in huis hebt. ‘Niet alle schildpadden houden een winterslaap: tropische soorten blijven bijvoorbeeld het hele jaar actief,’ zegt Westerhof.
Vervolgens komt het aan op een goede voorbereiding. Het begint met het geleidelijk verlagen van de temperatuur in de ruimte waar de schildpad verblijft. ‘Zodra de temperatuur daalt, bied je geen voer meer aan, en geef je ze regelmatig een warm badje zodat ze hun maag-darmkanaal kunnen legen.’
De temperatuur moet langzaam worden teruggebracht, bijvoorbeeld van 25 naar 15 en vervolgens naar 10 graden, zodat de schildpad zich kan aanpassen. Als de temperatuur juist is, kan de schildpad in een bak met kranten, bladeren of een handdoek in de koelkast worden gezet, afhankelijk van wat het dier het prettigst vindt.
In de koelkast moet de temperatuur tussen de vijf en tien graden liggen. ‘En vergeet niet een bak met water neer te zetten,’ zegt Dr. Westerhof. ‘Dat houdt de luchtvochtigheid op peil en voorkomt uitdroging.’
Wanneer is het tijd om je schildpad uit de ijskast te halen?
Het is niet altijd duidelijk te zien wanneer een schildpad klaar is met zijn winterslaap. Gemiddeld duurt deze vijf tot twaalf weken. Zelf houdt Westerhof haar schildpadden goed in de gaten: ‘Ik controleer ze wekelijks. Ik kijk of ze nog slapen, test hun reflexen, en check of ze niet erg veel afvallen.’
Leestip: Zo komen wilde dieren de winter door: 4 creatieve overlevingsstrategieën
Daarnaast is het belangrijk om te letten op tekenen van onrust, zoals sporen van ontlasting. Dit duidt erop dat ze beginnen wakker te worden. Dan kun je de temperatuur geleidelijk verhogen om ze voorzichtig uit hun slaap te halen.
Is een winterslaap noodzakelijk?
Over de noodzaak van een winterslaap voor schildpadden in gevangenschap lopen de meningen uiteen. ‘Sommigen beweren dat het goed is voor hun reproductie. Anderen beweren weer dat schildpadden zonder winterslaap kunnen vervetten.’
Wat de waarheid ook is, Westerhof benadrukt dat het van groot belang is dat alleen gezonde schildpadden in winterslaap gaan. ‘Als een schildpad ziek is, heeft hij veel minder kans om goed uit de winterslaap te komen. Dat is een risico dat je niet wilt nemen.’
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
