Bavianen staan bekend om hun dominante karakter, maar bij de Kinda-bavianen (Papio kindae) lijkt het er heel anders aan toe te gaan. In deze groepen bloeien verrassend vaak vriendschappen op – zelfs tussen mannetjes en vrouwtjes.
Ieder zijn eigen karakter
Primatoloog Anna Weyher en haar team onderzochten deze bavianensoort negen jaar lang. De resultaten van hun observaties werden in januari voor het eerst gepubliceerd in het vakblad American Journal of Biological Anthropology.
‘Na zo’n lange tijd leer je iedere individuele baviaan goed kennen,’ vertelt Weyher. ‘Zo was Simon een goede vader en erg vriendelijk naar andere vrouwtjes. Zijn broer Garfunkel was daarentegen een stuk knorriger.’
Leestip: Deze aap dankt zijn succes bij de vrouwtjes aan zijn grote neus
Normaal gesproken worden bavianen gekarakteriseerd door hun dominante persoonlijkheid. Binnen de groep heerst een sociale hiërarchie die veel van het onderlinge contact bepaalt. Wanneer een mannetje hogerop in de hiërarchie wil klimmen, gaat dat vaak op een hardhandige manier.
Zo niet bij de Kinda-bavianen. Weyher zag hoe de dieren zachtaardig met elkaar omgingen en zelfs langdurige vriendschappen opbouwden.
Bijzondere vriendschappen
Bij sommige bavianensoorten zijn eerder ook al vriendschappen geobserveerd, maar deze zijn bijna altijd tussen vrouwtjes. Wat de Kinda-bavianen zo bijzonder maakt, is dat er vriendschappen ontstaan tussen mannetjes en vrouwtjes.
Leestip: De Groenlandse haai kan eeuwenoud worden. Hoe kan dat?
Mannetjesprimaten benaderen vrouwtjes normaliter vooral om hun paringskansen te peilen. ‘Maar de mannetjes van deze soort zochten actief naar verzorgingsrelaties met vrouwtjes,’ vertelt Nga Nguyen, bioloog aan California State University (VS). ‘Hun gedrag was veel zachtaardiger, vriendelijker en aanhankelijker tegenover vrouwtjes dan we van andere soorten kennen.’
Wat ook opviel, was dat mannelijke bavianen helemaal niet zo agressief met elkaar omgingen. Bij andere soorten gaat het overnemen van de alfapositie vaak gepaard met geweld, ‘maar deze bavianen besteedden hun tijd liever aan het opbouwen van goedaardige relaties,’ vertelt Weyher.
Een zachtaardige kant
De geobserveerde groep Kinda-bavianen leeft in het Kasanka National Park in Zambia. Voor Weyher is het nog onduidelijk of het gedrag van deze groep primaten een uitzondering vormt of dat het meer wijdverspreid voorkomt.
Lange tijd werd de Kinda-baviaan gezien als een ondersoort van de gele baviaan, tot genetisch onderzoek in 2013 aantoonde dat het een aparte soort is. Uit recent onderzoek blijkt dat mannetjes en vrouwtjes nauwelijks in grootte verschillen, in tegenstelling tot andere bavianen.
Leestip: Deze neushoorn en zebra raakten bevriend – en dat is eigenlijk best logisch
Dit kenmerk zou kunnen verklaren waarom vriendschappen binnen de groep zo vaak voorkomen. ‘Bij gele bavianen zie je dat vrouwtjes vaak angstig zijn voor mannetjes,’ zegt Maria Creighton, bioloog aan Duke University (VS).
‘Bij Kinda-bavianen is dat grootteverschil veel minder imponerend. Het is goed mogelijk dat vriendschappen hierdoor makkelijker ontstaan.’
Weyher is ervan overtuigd dat er na negen jaar onderzoek nog genoeg te ontdekken valt in Zambia. ‘We zien bavianen vaak als luidruchtige en agressieve dieren,’ zegt Nguyen. ‘Ook als onderzoekers richten we ons vooral op degenen die het meeste lawaai maken. Maar hun rustige kanten zijn minstens zo interessant.’
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
