‘Ik wilde de zuiverheid van hun bestaan vastleggen, op plekken waar culturen gedijen die nog niet zijn aangetast door de moderniteit’, vertelde de Brits-Nederlandse fotograaf Nelson (1967) in een gesprek met National Geographic (oktober 2013). Het resultaat was Before They Pass Away, een indrukwekkend fotoboek dat uitgroeide tot een internationale bestseller. Nelson was geïnspireerd door de fotografie van Edward Curtis, die rond 1900 bekend werd met zijn geënsceneerde beelden van indianen, waarmee hij aandacht vroeg voor hun verdwijnende cultuur en tradities.
Naast veel lof en prijzen viel Jimmy Nelson ook kritiek ten deel. Zijn beelden zouden te gekunsteld zijn, te geësthetiseerd, waarmee hij teruggreep op de oude etnografische traditie van het collectioneren van vreemde volken. De mensen worden gepresenteerd als voorwerpen in een natuurhistorisch museum, overgoten met een romantisch patina, zo oordeelden zijn critici. ‘Ik ben ook een romanticus,’ riposteert Nelson. Vol overgave zette hij dan ook zijn project voort.
Dit najaar is zijn nieuwe boek uit, Homage to Humanity, dat hij samen maakte met Stephanie van der Wiel. Ook in dit fotoboek houdt hij opnieuw een vurig pleidooi voor de culturele diversiteit van de menselijke soort. ‘Volkeren met unieke culturele tradities moeten waarachtig en effectief gerespecteerd, gekoesterd en ondersteund worden,’ schrijft hij in zijn inleiding.
Homage to Humanity is een vervolg op zijn eerdere boeken, vertelt hij, in zekere zin ook een verantwoording daarvan. ‘Met dit nieuwe boek wil ik mensen laten zien hoe ik communiceer, hoe ik kijk en hoe ik werk. Er is niet één werkelijkheid, en ik wil de mijne laten zien. Daarom zit er bij het boek een VR-bril en een app waarmee je letterlijk door mijn ogen kijkt.’
Met de app krijgt de gebruiker aanvullende informatie over Nelsons reizen, 360-gradenfilmpjes en achtergrondverslagen. Door de foto’s in het boek met de mobiele telefoon te scannen, wordt de aanvullende multimediale informatie beschikbaar.
Nelson wil zich met zijn werk inzetten voor het behoud van onze culturele diversiteit. Met de Jimmy Nelson Foundation, die in 2016 in het leven werd geroepen, wil hij iets teruggeven aan de volken die hij op zijn reizen heeft geportretteerd. Zo krijgen jonge vertegenwoordigers van verschillende culturen de gelegenheid hun eigen festivals vast te leggen en deze op digital fireplaces, online platforms, met de wereld te delen.
Lees ook het interview: Hoe Jimmy Nelson een nieuwe ode aan de mensheid brengt
Dit verhaal verscheen in de septembereditie van National Geographic Magazine.
