Galileo Galilei werd in 1564 geboren in het Italiaanse Pisa. Ondanks dat zijn familie tot de lokale adel behoorde, hadden ze het niet breed. Galilei zou zelfs zijn leven lang zijn jongere broertjes en zusjes onderhouden.
Galilei’s vader wilde dat zijn oudste zoon dokter zou worden, en dus begint de toekomstig astronoom op zijn zeventiende aan een studie geneeskunde. Maar algauw besluit Galilei de scalpel in te wisselen voor de passer (waar hij overigens zelf een variatie op zou uitvinden): hij stapt over op wiskunde, en niet veel later op natuurkunde.
Galileo Galilei en de telescoop
In 1609 hoort Galilei dat er een bijzondere uitvinding is gedaan door een brillenmaker uit Nederland. Ene Hans Lipperhey uit Middelburg zou een instrument hebben uitgevonden dat hij de Hollandse kijker had gedoopt. Het was een ‘seecker instrument om verre te sien’, bestaande uit een bolle en een holle lens. Galilei besluit een verbeterde versie van deze allereerste telescoop te maken en richtte die op de sterrenhemel. Daarmee verandert hij de wetenschap voorgoed.
Wat heeft Galileo Galilei allemaal ontdekt?
In Galilei’s tijd was astronomie een controversieel onderzoeksveld. De zeventiende-eeuwse katholieke kerk was van mening dat je de aarde best mocht bestuderen, maar de hemel was van God, en dus verboden terrein. Wanneer Galilei met zijn telescoop ontdekt dat het oppervlak van de maan oneffen en kraterachtig is, stuit dat de katholieke geleerden tegen de borst. Volgens hen moest de maan rond, glad en volmaakt zijn, want dat was hoe astronomen uit de Oudheid, onder wie Aristoteles, het hemellichaam hadden omschreven.
Er volgen nog meer controversiële ontdekkingen. Zo ziet Galilei door zijn telescoop vlekken op de zon en meerdere manen rondom planeet Jupiter. Tot overmaat van ramp concludeert de astronoom in 1610 dat niet de aarde, maar de zon het middelpunt van het zonnestelsel is. Daarvoor liet hij zich inspireren door het heliocentrische model van de zestiende-eeuwse astronoom Copernicus – Galilei voert zelfs metingen uit om Copernicus’ theorieën te bewijzen.
Galileo Galilei en de katholieke kerk
Voor de katholieke kerk is dit de druppel. Galilei’s ideeën stonden lijnrecht tegenover die van de kerk, en dat vormde een grote bedreiging voor hun machtige positie. In 1616 wordt Galilei veroordeeld voor ketterij en geloofsdwaling en wordt het hem verboden ooit nog over het copernicaanse model te reppen. Galilei weigert – in 1632 publiceert hij zelfs een nieuw boek – en wordt op 69-jarige leeftijd veroordeeld tot huisarrest: hij mag zijn woning de rest van zijn leven niet meer verlaten.
Wat was er zo bijzonder aan Galileo Galilei?
Maar ondanks zijn zware straf geeft Galilei zijn geloof in de wetenschap niet op. Hij schrijft zelfs een van zijn belangrijkste boeken vanachter de dichte voordeur van zijn woning in Florence. Gesprekken en wiskundige bewijzen in twee nieuwe wetenschappen zou zijn beroemdste boek ooit worden.
Op 8 januari 1642 sterft Galilei, na bijna tien jaar huisarrest. Zo omstreden als de astronoom in zijn eigen tijd was, zo beroemd en gelauwerd is hij nu. Galilei wordt nog altijd gezien als een van de belangrijkste astronomen die ooit heeft geleefd, en hij stond aan de wieg van de moderne wetenschap.
