De farao’s van het oude Egypte hadden een goddelijke status. Dat betekende dat ze goden zouden worden na hun dood. Om zich op het hiernamaals voor te bereiden, lieten ze kolossale tomben bouwen die werden gevuld met alles wat een god maar nodig had: piramiden. Maar door wie werden die gebouwd? En bovenal: hóe deden ze dat?
Wie liggen in de piramiden van Giza?
Farao Choefoe was de eerste Egyptische koning die een piramide liet bouwen in Giza. Dat deed hij in circa 2550 voor Christus. De piramide van Choefoe was oorspronkelijk 147 meter hoog – inmiddels nog 138 meter – en is daarmee de grootste piramide op het plateau. De gemiddeld 2,3 miljoen stenen blokken waar het bouwwerk uit bestaat wegen tussen de 2 en 13 ton per stuk. Een zwaar karwei.
Zo’n 30 jaar later bouwde Choefoes zoon Chafre de op een na grootste piramide van Giza, met een hoogte van ongeveer 136 meter. Zijn necropolis valt op in het landschap omdat het ook de sfinx bevat – een mysterieus kalkstenen monument met het lichaam van een leeuw en het hoofd van een farao. De sfinx van Giza is het grootste en bekendste sfinxbeeld ter wereld en is zo’n 73 meter lang en 20 meter hoog. Of de sfinx ook daadwerkelijk onder Chafres heerschappij werd uitgehouwen, is onduidelijk.
Leestip: Stuurde God volgens de Bijbel echt tien plagen op de Egyptenaren af?
De derde piramide van Giza is aanzienlijk kleiner dan de eerste twee: hij is zo’n 65 meter hoog. Chefrens zoon Menkaoere liet zijn piramide rond 2490 voor Christus bouwen. De kamers van Menkaoere bevatten unieke nisversieringen en de grafkamer zelf heeft een indrukwekkend gewelfd plafond.
De sarcofaag van Menkaoere ligt helaas ergens op de bodem van de Middellandse Zee. Daar kwam hij in 1838 terecht toen daar het schip zonk dat de sarcofaag naar Groot-Brittannië moest vervoeren. Kort geleden raakte de piramide van Menkaoere in opspraak toen de Egyptische overheid aankondigde het bouwwerk te willen restaureren. Tot nog toe kwam van die restauratie weinig terecht.
Wie bouwden de piramiden van Giza?
De piramiden van Giza stellen wetenschappers en bouwkundigen nog altijd voor een raadsel. Hoe kregen de oude Egyptenaren het voor elkaar zulke ingenieuze bouwwerken op te trekken, nog voordat uitvindingen als de zaag of zelfs het wiel hun intrede deden?
Wat in elk geval zeker is, is dat er bedreven bouwlieden aan te pas kwamen. De meeste historici nemen aan dat dat geen slaven waren, zoals Herodotus ooit opperde. Archeologisch onderzoek heeft aangetoond dat er speciaal voor de bouw van de piramiden steden zijn aangelegd waar de tienduizenden piramidebouwers werden gehuisvest. In de resten van deze steden zijn overblijfselen van bakkerijen en dierenbotten gevonden die er op wijzen dat het de bouwlieden aan niets ontbrak.
Archeologische vindplaatsen in de rest van Egypte en teksten op stukken papyrus tonen bovendien aan dat schippers de Nijl en een netwerk van kunstmatige waterwegen gebruikten om materialen naar Giza te vervoeren. Het is aannemelijk dat er arbeiders, voedsel en andere basisbehoeften uit heel Egypte werden aangesleept. Het maakte de bouw van de piramiden tot een nationaal project, dat de rijkdom en macht van de farao moest onderschrijven.
Hoe werden de piramiden van Giza gebouwd?
Toch rest dan de vraag: hóe gingen de bouwlieden te werk? Daarover doen verschillende theorieën de ronde. Over het algemeen wordt aangenomen dat de oude Egyptenaren schansen gebruikten om de stenen blokken op te vervoeren. De schansen werden glad gemaakt met water of natte klei, en met behulp van een systeem van sleden, touwen, rollers en hefbomen werden de stenen blokken omhoog verplaatst.
Leestip: Waarom worden mannen uit het oude Egypte zo vaak kaal afgebeeld?
Sommige wetenschappers stellen dat de buitenste schansen in een zigzag- of spiraalpatroon rond elke piramide werden aangelegd, hoewel bewijs daarvoor ontbreekt. Een andere, controversiëlere theorie luidt dat de hellingen zich ín de piramide bevonden.
Hoe de bouwlieden van de farao’s precies te werk gingen, namen de Egyptische koningen mee in hun graf. Mogelijk zullen nieuwe beeldtechnologieën in de toekomst onthullen hoe de blokken binnenin de piramiden precies zijn opgebouwd. Maar tot die tijd zullen we het moeten doen met de evenzo fascinerende buitenkant.
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
