Voor het ontstaan van de Belgische nationale feestdag moeten we terug naar het jaar 1815. De Franse keizer Napoleon Bonaparte was net verslagen tijdens de Slag bij Waterloo en Europa was het erover eens dat de macht van Frankrijk moest worden ingeperkt.

Leestip: Welke namen heeft Nederland allemaal gehad? Een tijdlijn

De samenvoeging van België en Nederland

Op het Congres van Wenen wordt daarom besloten dat er een bufferstaat moet worden opgericht. De voormalige Oostenrijkse Nederlanden (groot deel van het huidige België) worden samengevoegd met de Noordelijke Nederlanden. Tegen zo’n sterke noordelijke buur kan Frankrijk niet op, is het idee. Het hoofd van deze nieuwe natie? De Nederlandse koning Willem I.

Als het aan Willem I had gelegen, had hij ook nog het Pruisische Rijnland toegevoegd, maar dat werd door Pruisen afgewezen.

Industrie bloeit op onder Willem I

Onder meer de industrie in de Zuidelijke Nederlanden bloeit op onder zijn beleid, zoals in de katoenstad Gent. Zij vinden in de kolonie Nederlands-Indië een nieuwe afzetmarkt; in 1829 is negentig procent van het katoen dat daarheen verscheept wordt afkomstig uit Gent.

Hoewel de industriëlen tevreden zijn over Willem I – hij maakt hen immers rijk – geldt dat lang niet voor alle inwoners in het zuiden.

Dat hij het Hollands als enige bestuurstaal invoert, strijkt tegen de haren van de Franstalige inwoners in. Zijn protestantse beleid kan ook maar weinig goedkeuring wegdragen in dit katholieke deel van het land.

Leestip: Het Belgische volkslied was een echt protestlied – tegen Nederland

Grofweg kun je zeggen dat de bovenlaag van de bevolking bij het noorden wil blijven – zij profiteerden het meest van Willems beleid – terwijl de arbeiders en middenklasse zich af willen scheiden. Het resulteert in de Belgische omwenteling (opstand) van 1830 en uiteindelijke onafhankelijkheid.

Van onafhankelijkheid naar kroning

Op 4 oktober 1830 roepen de Belgen de onafhankelijkheid uit. Waarom de Belgen hun nationale feestdag dan op 21 juli vieren? Dat heeft te maken met de kroning van Leopold van Saksen-Coburg-Gotha. Hij vertrok vanuit Engeland naar de Belgische badplaats De Panne, waar hij op 17 juli 1831 aankomt.

Zijn inhuldiging als koning vindt een paar dagen later op het Brusselse Koningsplein plaats, op 21 juli. Maar niet met goedkeuring van Willem I; hij accepteerde pas in 1839 dat de Belgen hun eigen vorst hadden en stuurde zijn troepen op zijn voormalige landsgebied af.

Leestip: Wat is het verhaal achter het Wilhelmus?

Dat 21 juli de nationale feestdag van België zou worden, werd op 27 mei 1890 wettelijk vastgelegd. Tot 1880 werden de zogeheten septemberdagen herdacht tijdens jaarlijkse volksfeesten. Hierin werd de bloedige confrontatie tussen de Belgische opstandelingen en het regeringsleger van Willem I herdacht.

Omdat de band tussen de twee landen na verloop van tijd niet meer zo vijandig was, werd in 1890 gekozen voor een neutralere aanleiding voor een nationale feestdag. En dus staan de Belgen nu ieder jaar stil bij de inhuldiging van Leopold I.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!