Tegenwoordig klinkt het Belgische volkslied een stuk milder dan vroeger. In de negentiende eeuw was La Brabançonne nog een fel protestlied tegen de Nederlandse koning. Zij zongen onder meer:

/Du sceptre honteux des Bataves, Tes balles sauront t’affranchir./

Vrij vertaald: van de schandelijke scepter van de Bataven, zullen je kogels je bevrijden.

Hoe werd dit rebelse lied het Belgische volkslied?

Opstand in Brussel

Het Belgische volkslied vindt zijn oorsprong in 1830, een periode van grote politieke onrust. Op 25 augustus van dit jaar bracht koning Willem I der Nederlanden, ter gelegenheid van zijn verjaardag, een bezoek aan de Muntschouwburg in Brussel om een opera bij te wonen. Op dat moment vormden de twee landen samen nog een unie, met de Nederlandse koning aan het roer.

Maar Willem I bevond zich in het hol van de leeuw: de Belgische bevolking was al langere tijd ontevreden over zijn autoritaire bewind. Tijdens de tweede akte van de voorstelling brak de chaos los. Een woedende menigte verzamelde zich buiten de schouwburg en protesteerde luidkeels tegen het gezag van de Nederlanden.

Leestip: Het Wilhelmus: van geuzenlied naar volkslied

De onrust verspreidde zich razendsnel door de stad. Overheidsgebouwen werden aangevallen en staatsemblemen werden vernield. Dit markeerde het begin van de Belgische Revolutie.

Het gedicht van Jenneval

Een van de toneelspelers van de Brusselse Muntschouwburg was Alexandre Dechet, beter bekend als Jenneval. Ook hij verzette zich fel tegen het bewind van de Nederlanden en nam twee dagen na het begin van de revolutie het initiatief om een Frans gedicht te schrijven. Hierin riep hij de koning op om naar het Belgische volk te luisteren.

Leestip: Wie was Willem van Oranje, de ‘Vader des Vaderlands’?

Jennevals doel was om de frustratie van het Belgische volk in enkele coupletten samen te vatten. De naam van het gedicht, La Brabançonne, verwijst naar de regio Brabant, waarvan Brussel destijds onderdeel was. Op 7 september verscheen het gedicht in de oppositiekrant Courrier des Pays-Bas en raakte het steeds bekender onder de Belgen.

In de straten en cafés

Jennevals teksten sloegen aan en werden steeds vaker gezongen – op straat, bij bijeenkomsten en in cafés. Toen de componist François Van Campenhout het naar verluidt in een café hoorde, besloot hij er muziek bij te schrijven.

De eerste publieke uitvoering van het lied vond in oktober 1830 plaats, bij de Muntschouwburg – de plek waar het allemaal was begonnen. Jenneval overleed datzelfde jaar nog, toen hij meevocht in het leger van de revolutionairen in de omgeving van Boechout.

Leestip: Het bijzondere verhaal van Niemandsland, een piepkleine Belgische exclave in Noord-Brabant

De teksten van Jenneval bleven populair, maar veranderden in de loop der tijd wel van inhoud. Zo herschreef de Belgische minister Charles Rogier het stuk in 1860 grondig, om alle negatieve verwijzingen naar het Nederlandse koningshuis te verwijderen. Deze aangepaste versie wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt als het officiële volkslied.

Meerdere versies van het Belgische volkslied

Naast de aanpassing door Rogier bestaan er tegenwoordig ook meerdere versies van het volkslied. Wie het Belgische voetbalelftal La Brabançonne ziet zingen, merkt misschien iets op: niet alle lippen bewegen gelijk. Omdat België drie officiële talen heeft - Duits, Nederlands en Frans - bestaan er ook drie versies van het volkslied. Afhankelijk van je moederstaal zing je dus een andere versie.

De oorspronkelijke Franse tekst is later vertaald naar het Nederlands en Duits. Alle versies gebruiken dezelfde melodie en hebben grotendeels dezelfde inhoud, maar de tekst is niet letterlijk vertaald. Bij elke versie is erop gelet dat de woorden goed op de muziek passen, waardoor het volkslied in elke taal nét iets anders is.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!