Wie aan drinkende Romeinen denkt, ziet waarschijnlijk grote hoeveelheden wijn voor zich. En dat klopt, de Romeinen waren er gek op. Wijn werd gedronken door alle lagen van de bevolking. Toch deden ze dat net op een andere manier dan wij, en ook andere dranken vonden hun weg naar de tafel. Wat dronken de Romeinen zoal?

Wijn werd aangelengd met water

Het eerste verschil met de wijn van nu is dat de oude Romeinen de drank niet puur dronken. Hij werd vaak aangelengd met water, meestal in een verhouding van één deel wijn met twee of meer delen water.

Leestip: Een dag uit het leven van een rijke Romein

Het drinken van onverdunde wijn (merum) werd gezien als een gebrek aan beschaving of zelfbeheersing, en associeerden de Romeinen met barbaars gedrag.

Wijn was voor mannen?

Wijn was in de Romeinse Republiek (509-27 v.C.) volgens oude bronnen een mannendrank. Vrouwen zouden er losbandig van worden, en dus mochten ze er niet aankomen. Zo schreef de Griekstalige Romeinse auteur Dionysius van Halicarnassus dat het drinken van wijn een overtreding was die gelijkstond aan vreemdgaan. Daar mocht de doodstraf voor worden gegeven.

Maar moderne wetenschappers zetten hun vraagtekens bij de geloofwaardigheid van deze verhalen. Onderzoek van Paulina Komar van Stanford University (VS) laat bijvoorbeeld zien dat het verbod waarschijnlijk alleen gold voor de heilige wijn temetum, die gebruikt werd in rituelen. Romeinse vrouwen mochten naar hartelust andere alcoholische dranken drinken, zoals een lichte kruidenwijn.

Tegen de tijd dat het Romeinse Keizerrijk aan was gebroken in 27 v.C. was wijn al zo populair, dat het niet langer uitsluitend met heilige rituelen werd geassocieerd. Het verbod op het drinken van zulke wijn door vrouwen werd toen opgeheven.

Verschillende soorten wijn

Aan sommige wijnen werden vruchtensap, kruiden, specerijen of honing toegevoegd voor extra smaak. Een populaire drank was conditum, een wijn gemengd met heet water, honing, peper en kruiden, die vaak werd geschonken in Romeinse tavernes. Voor het serveren goten de Romeinen de wijn door een wijnzeef om de kruiden eruit te halen.

Leestip: Wat stond er op het menu van de Romeinse soldaat? – ‘Veel zout, weinig luxe’

Wijn was verkrijgbaar in talloze kwaliteiten. De beste wijn die je kon krijgen was Falernian. Dit was een zoete, witte wijn die symbool stond voor ongekende luxe. De druiven groeiden in het zuiden, nabij Napels. Tijdens de banketten van de hogere kringen ging de voorkeur uit naar deze wijnsoort. Het was niet ongewoon dat diners met een overvloed aan eten en drank leidden tot losbandig gedrag.

Door een witte wijn als Falernian te zoeten met honing, kreeg je mulsum. Dit was een populair drankje dat werd geserveerd als aperitief.

Wat de Romeinen nog meer dronken

Soldaten, slaven en arme Romeinen dronken vooral posca: azijn, aangelegd met water. Dit was makkelijk houdbaar door zijn hoge zuurgraad. Ook dronken soldaten lora, een hele lichte wijn met een minieme hoeveelheid alcohol. Het was natuurlijk niet de bedoeling dat de soldaten laveloos aan het front verschenen.

Geen bier voor de Romein

Bier bestond wel in het Romeinse Rijk, maar het had zeker niet de voorkeur. De Romeinen vonden het maar een ordinaire drank, bestemd voor ‘barbaarse’ volken als de Germanen. De opvatting dat wijn beschaafder is dan bier is sindsdien altijd blijven hangen. En dat is slechts een klein voorbeeld van hoe de Romeinse invloed vandaag de dag nog steeds voelbaar is.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!