De beroemde primatologe en National Geographic-onderzoekster Jane Goodall heeft gisteren het startsein gegeven voor haar organisatie ‘Trees for Jane’, waarmee ze zich aansluit bij de internationale campagne om de klimaatverandering tegen te gaan door vóór het jaar 2030 een biljoen (duizend miljard) bomen te planten.

Volgens Goodall is het planten van bomen slechts één aspect van Trees for Jane en is er nog iets belangrijkers dan dat. “Het is van het grootste belang om de bestaande bossen op aarde te beschermen, want die bomen hebben al grote hoeveelheden CO2 opgeslagen,” zei ze in gesprek met National Geographic.

Trees for Jane behoort tot een groeiend aantal campagnes voor het planten van bomen, die overal ter wereld worden opgezet en zijn bedoeld om broeikasgassen uit de atmosfeer te filteren. De nieuwe organisatie van Goodall voegt zich bij de Trillion Tree Campaign en 1t.org, die door het World Economic Forum worden ondersteund en met Trees for Jane gaan samenwerken.

Goodall is ook vredesboodschapper van de Verenigd Naties. In een Zoom-gesprek vanuit haar huis in Zuid-Engeland zei ze dat ze een sterke “spirituele band” met bomen voelt. “Bomen absorberen kooldioxide. En ze geven ons zuurstof. Ze helpen regen te maken. Dus bomen zijn een geschenk.”

Lees ook: De lessen van Jane Goodall

In de korte documentaire A Trillion Trees, die deze week – de ‘Actieweek voor het Klimaat’ van de VN – zal uitkomen, noemt Goodall bomen “Gods geschenk aan de mensheid.” Het aantal bomen dat organisaties als de Trillion Trees Campaign, 1t.org en Trees for Jane willen planten of behouden, is verbijsterend: 128 bomen per inwoner op aarde.

Maar er is een reden voor dat ambitieuze doel, zei Goodall. Op aarde groeien momenteel naar schatting drie biljoen bomen, maar volgens een inventarisatie die in 2015 in het tijdschrift Nature is verschenen, raakt de wereld elk jaar zo’n vijftien miljard bomen kwijt.

“Ik weet dat duizend miljard bomen als een belachelijk hoog getal klinkt,” zei Jeff Horowitz, medeoprichter van Trees for Jane. “We zeggen ook niet dat we daarin zullen slagen, maar we willen wel zo dicht mogelijk in de buurt van dat getal komen.”

Lopende campagnes

Volgens Horowitz zal Trees for Jane een bijdrage leveren aan “bestaande campagnes in het veld” die zijn gericht op het beschermen en herstellen van de biodiversiteit op aarde. “Zo uit mijn hoofd denk ik dat er waarschijnlijk al drie- tot vierhonderd groepen bestaan die bomen willen planten voor Trees for Jane. De spades staan klaar en vanaf dag één gaan er bomen de grond in.”

Het geld dat Trees for Jane naar verwachting zal inzamelen, zal volgens hem vooral ten goede komen aan plaatselijke milieugroepen die tegen ontbossing strijden. Aan degenen die de bomen planten, zal worden gevraagd om de bomen te blijven verzorgen en in de gaten te houden totdat ze een stabiele groei hebben bereikt.

Het beschermen van bossen en het planten van bomen behoren tot natuurlijke oplossingen voor de klimaatverandering die tezamen goed kunnen zijn voor een derde van de maatregelen die tot 2030 nodig zullen zijn om een “rampzalige opwarming van de aarde te vermijden,” aldus Susan Cook-Patton, hoofdwetenschapper op het gebied van bosherstel van The Nature Conservancy. “We hoeven niet altijd bomen te planten. Onder de juiste omstandigheden zijn bomen heel goed in staat om – tegen een fractie van de kosten – zichzelf voort te planten.”

Lees ook: Jane Goodall - hoe een vrouw ons mensbeeld veranderde

Uiteraard is het planten van bomen geen vervanging voor het terugdringen van de CO2-uitstoot, zei Cook-Patton. “De belangrijkste maatregel is het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen door het verminderen van het verbruik van fossiele brandstoffen. Maar zelfs als we die uitstoot snel weten te verminderen, zullen we nog steeds veel CO2 uit te atmosfeer moeten verwijderen om een rampzalige opwarming van de aarde te voorkomen. Daarom blijven strategieën om CO2 uit de lucht te filteren, zoals het aanplanten van bossen, zo belangrijk.”

Sommige campagnes liggen onder vuur omdat ze volgens enkele wetenschappers niet efficiënt en zelfs contraproductief zouden zijn. Bij veel van deze campagnes worden geen inheemse planten ingezaaid, waardoor er alleen maar ‘boomkwekerijen’ zouden worden gecreëerd, geen echte bossen.

Maar de boodschap van Cook-Patton is duidelijk: “Je moet de juiste bomen planten, op de juiste manier en op de juiste plekken.” Dat betekent dat er inheemse bomen worden geplant, in hun historische verspreidingsgebied. Volgens Goodall sluit dit precies aan op de missie van Trees for Jane.

Vorige week waarschuwde de VN ervoor dat de wereld bij lange na niet genoeg doet om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. De organisatie spreekt dan ook de vrees uit dat de aarde met een “rampzalige” 2,7 graden Celsius zal opwarmen.

Nieuwe milieubeweging

Het planten van bomen is geen nieuw concept, maar werd al in de jaren zeventig voorgesteld toen de Keniaanse activiste Wangari Muta Maathai de ‘Green Belt Movement’ oprichtte. Haar groep deed een beroep op plaatselijke vrouwen om één miljoen bomen te planten, in het kader van een bredere beweging om het milieu in Kenia te herstellen. Maathai, de eerste Afrikaanse vrouw die met de Nobelprijs voor de Vrede werd onderscheiden, liet zien hoe het planten van bomen bijdroeg aan de verbetering van lokale ecosystemen en zorgde voor een nieuwe bron van zelfbewustzijn en inkomsten voor plaatselijke gemeenschappen.

Trees for Jane wil op dat model voortbouwen en gaan samenwerken met gemeenschappen in Afrika en talloze ontwikkelingslanden. Zo wordt in het kader van het programma TACARE in Tanzania, dat door het Jane Goodall Institute wordt ondersteund, gewerkt aan het behoud van het Gombe-woud, waar Goodall ‘haar’ chimpansees bestudeerde. Volgens Goodall is het slechts een van de vele milieugroepen die graag met Trees for Jane willen samenwerken.

Ook het vergroenen van stadscentra behoort tot de plannen van Trees for Jane. Dergelijke maatregelen kunnen de warmte die steden als ‘hitte-eilanden’ genereren helpen verminderen, aldus Ellie Cohen, directrice van de Californische milieugroep The Climate Center. “Het planten van de juiste soorten bomen in stedelijke gebieden kan afgezien van het afvangen van CO2 nog andere voordelen hebben, vooral door het verlagen van de warmte in hitte-eilanden,” zei ze.

Lees ook: Ook bomen doen aan 'social distancing' om ziekten te voorkomen

“De ene studie na de andere heeft aangetoond dat in de armste wijken de minste hoeveelheid verkoelende vegetatie aanwezig is. Dus het aanplanten van bomen in die wijken kan van groot belang zijn voor de overleving van onze gemeenschappen.”

Volgens Goodall moedigt haar organisatie mensen aan om zelf bomen te planten of om geld te doneren aan internationale campagnes met dat doel. Ze zei dat haar liefde voor bomen dateert uit haar jeugd. “Daar in de tuin staat Beech,” zei ze, wijzend naar een grote beuk die ze kon zien staan door het raam van het huis waar ze is opgegroeid en waar ze nu weer woont.

“Als kind was ik helemaal weg van Beech. Ik deed er mijn huiswerk onder. Ik las er boeken onder. Ik ging altijd naar deze boom als ik verdrietig was. Toen ik tien jaar was, schreef ik mijn eigen versie van een testament,” vertelde Goodall. Daarin stond dat haar oma, de eigenaresse van het huis, de lievelingsboom van Jane aan haar kleindochter zou nalaten. “Ze heeft het ondertekend en mij Beech nagelaten.”

Bijna tachtig jaar later werkt Goodall onvermoeibaar verder om het geschenk van bomen ten behoeve van de planeet te delen met de rest van de wereld.

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd in het Engels op nationalgeographic.com

Wat jij kunt doen

Afgelopen dinsdag voerden Jane Goodall en Jeff Horowitz een gesprek over de doelstellingen die ze met Trees for Jane willen bereiken en over het planten van bomen als een van de manieren om de klimaatverandering tegen te gaan. Het gesprek is onderdeel van de conferentie ‘UN Goals House’ en is terug te vinden op het internet.

Je kunt reageren via het e-mailadres rsvpgoalshouse@freuds.com

en je vindt meer informatie op https://goalshouse.com/.

Twitter: #TreesForJane / Instagram: @TreesForJane