Soms besluit de Noordzee gewoon even uit te halen. Garnalenvisser Henk Buitjes (64) uit het Groningse Zoutkamp kan daarover meepraten. Toen hij een keer ’s nachts zijn netten binnenhaalde, zag hij in zijn ooghoeken een enorme golf naderen. Het water sloeg tegen een van de twee outriggers, de lange horizontale palen aan weerszijden van de boot waaraan de netten zijn bevestigd, die door de kracht gelijk krom stond.
Dat kan leiden tot gevaarlijke situaties: het net kan zich om de schroef van het schip wikkelen of verstrikt raken in wrakken op de zeebodem. Samen met zijn bemanning slaagde Buitjes erin het net te bergen, maar de visser herinnert zich de adrenalinestoot: ‘Je hele lichaam trilt.’ De Noordzee kan behoorlijk onstuimig zijn. En dat gegeven vindt nu ook gretig aftrek op sociale media: in video’s op TikTok wordt beweerd dat de Noordzee de gevaarlijkste zee ter wereld is. Maar waarom klotst het water hier zo hard op de stranden?
1. De Noordzee is relatief ondiep
Varen op de Noordzee is inmiddels heel wat veiliger dan een paar decennia geleden. Dat is grotendeels te danken aan betere weersvoorspellingen, zegt Buitjes. Toch blijft het respect voor de zee op zijn plaats. De Noordzee is ondiep: voor de kust van Nederland en België hooguit zo’n dertig meter. Tijdens een storm kunnen hoge golven het zand van de bodem opstuwen en op het dek van een schip gooien, zegt Buitjes. Dat kan een schip instabiel en lastig te besturen maken.
2. Er liggen veel scheepswrakken
In de loop van de jaren zijn er hele wat schepen vergaan op de Noordzee. Dit scheepskerkhof is een gevaar voor schepen die netten rondslepen. In het bijzonder de westkust van Jutland, het schiereiland waarvan Denemarken deel uitmaakt, is berucht om de vele scheepswrakken.
3. De golven op de Noordzee zijn kort
Wat de Noordzee zo verraderlijk maakt, is dat de golven vaak kort zijn, zegt Buitjes. Golven volgen elkaar snel op en kunnen een schip rondstuwen en instabiel laten aanvoelen. Dit komt deels doordat de zee wordt omgeven door land: golven hebben niet veel ruimte om zich uit te spreiden en slaan daardoor kort na elkaar op het land.
4. De getijdenwerking is ongewoon groot
Doordat de Noordzee relatief ondiep is en is omgeven door land, is de uitwerking van de getijden extra groot. Wanneer een storm samenvalt met hoogwater kan dat leiden tot extra hoge golven. Buitjes kent talloze verhalen van ongelukken op de Noordzee, zowel met kleine vissersboten als grote containerschepen. Als je hier vaart, moet je je verstand erbij houden, benadrukt hij. ‘Wees je ervan bewust hoe kwetsbaar we zijn op zee,’ adviseert hij. ‘Dan zul je overleven.’
