Toen Taukiei Kitara werd geboren, sneden zijn ouders de navelstreng in tweeën. Eén stuk werd begraven bij een kokosboom zo’n tien meter van de kust, het andere deel werd geofferd aan de zee – een traditie in Tuvalu. In de jaren daarop keerde Kitara geregeld terug naar ‘zijn’ boom, en elke keer zag hij hoe de zee dichter naar de navelstreng was gekropen.
Tuvalu en de stijd tegen het water
Tuvalu, een eilandnatie met nog geen twaalfduizend inwoners, is gelegen tussen Hawaï en Australië in de Grote Oceaan. Gemiddeld ligt het land nog geen drie meter boven zeeniveau, wat het bijzonder vatbaar maakt voor de gevolgen van klimaatverandering. Zo schatten wetenschappers dat tegen 2050 ongeveer de helft van hoofdstad Funafuti bij vloed onder water zal staan.
De dreiging van het water stelt de inwoners voor een lastig dilemma: blijven of vertrekken? De meerderheid van de mensen lijkt te kiezen voor het eerste. ‘Klimaatverandering zal ons hard raken, maar we willen geen Tuvaluanen zijn in een ander land,’ zegt Fenuatapo Mesako, werkzaam bij de lokale gezondheidsdienst. ‘We willen Tuvaluanen zijn in Tuvalu.’
De klimaatramp van een ander
De negen eilanden die gezamenlijk Tuvalu vormen, beslaan een landoppervlak van zo’n 26 vierkante kilometer. Behalve haar wankele ligging is de eilandnatie bekend van twee dingen: het is een van de minst bezochte landen ter wereld en het is de trotse eigenaar van het topleveldomein .tv, na de verkoop van visserijrechten de grootste inkomstenbron van Tuvalu.
In vrijwel elk aspect van het dagelijks leven speelt klimaatverandering een rol. Eens per maand trekt een springtij vanuit de oceaan het land in, waardoor de landingsbaan en huizen overstromen. Zeewater is in de grond getrokken, waardoor het lastig is om basisingrediënten uit het Tuvaluaanse dieet te verbouwen, zoals taro, broodboom en kokosnoot.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Volgens Climate Watch is Tuvalu een van de 25 landen met de kleinste koolstofvoetafdruk per hoofd van de bevolking ter wereld, en draagt het dus maar heel minimaal bij aan het veranderende klimaat. Toch vinden de inwoners het belangrijk dat Tuvalu niet alleen wordt geassocieerd met een crisis die ze niet zelf hebben veroorzaakt.
Een goede buur
Die houding zie je terug in het Tuvaluaanse woord falepili, dat zoiets als ‘goed nabuurschap’ betekent. Dit credo wordt op allerlei manieren uitgedragen in Tuvalu. Het land kent geen dakloosheid, gezamenlijke maaltijden zijn er gemeengoed, en falepili sijpelt zelfs door in het buitenlands beleid.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Toen Australië in 2020 werd getroffen door bosbranden, doneerde de Tuvaluaanse overheid omgerekend bijna 200.000 euro aan Australië voor hulpacties – een groter percentage van het BBP dan Australië op dat moment ooit aan Tuvalu had geschonken. ‘De keuzes die we als overheid maken, moeten stroken met de manier waarop we als gemeenschap willen leven,’ verklaarde Simon Kofe, de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken van Tuvalu. ‘Anders gedragen we ons als elk ander land, enkel gedreven door nationale belangen.’
Hoewel de internationale gemeenschap met medelijden naar Tuvalu kijkt, zou het misschien wel andersom moeten zijn. Want dat het gros van de wereld compleet uit het oog lijkt verloren hoe we voor onze planeet moeten zorgen, is dat niet de werkelijke tragedie?
Nog niet uitgelezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
