Spectaculaire foto’s van actieve vulkanen in de wereld

Vierhonderd jaar lang leed de Sinabung in het westen van Indonesië een sluimerend bestaan voordat hij in augustus 2010 uitbarstte. Sindsdien herinneren zijn woedeaanvallen – zoals deze in april 2015 – ons aan zijn ligging op de ‘Ring van Vuur’. Dit gebied van onder elkaar schuivende aardschollen loopt rond de Stille Oceaan en omvat 75 procent van alle actieve vulkanen op aarde.

De Indonesische berg Anak Krakatau (‘kind van de Krakatau’) is een uitzonderlijk rusteloze vulkaan, die om de paar jaar tot leven komt. De vulkaan verrees in de reusachtige krater die achterbleef na de beruchte uitbarsting van de Krakatau in 1883, een van de grootste natuurrampen in de recente geschiedenis. Onlangs heeft ook het kind van de Krakatau een scène gemaakt: tijdens een half jaar durende uitbarsting in 2018 stortte een deel van zijn kraterwand in, waardoor een muur van water naar de naburige kust raasde.

De krater van de Indonesische vulkaan Ijen geeft een verbluffende lichtshow weg dankzij de zwavel die hij uitstoot. Superverhit zwavelgas sijpelt door scheuren in de vulkaan naar de oppervlakte en ontbrandt als het in contact komt met de lucht, waarbij zinderende, azuurblauwe vlammen zijn te zien.

De Etna op Sicilië is de grootste actieve vulkaan van Europa en haalt geregeld de krantenkoppen vanwege zijn indrukwekkende uitbarstingen, van het uitstoten van gesmolten rotsen tot ringvormige aswolken. De Etna, hier op een foto uit december 2018, is een van de vulkanen ter wereld die het langst worden bestudeerd – eerste vermeldingen van geregelde uitbarstingen gaan terug tot 1500 v. Chr. De vulkaan glijdt ook langzaam de Ionische Zee in, waardoor experts vrezen dat stukken van de berg kunnen instorten en megatsunami’s langs naburige mediterrane kusten kunnen veroorzaken.

De vulkaan Bárðarbunga op IJsland is een zone van extremen: zijn centrale krater ligt begraven onder een dikke laag ijs, maar een vurige zee van lava strekt zich in spleten rond de krater uit. Deze diepe scheuren in de aarde kunnen enorme hoeveelheden gesmolten gesteente uitbraken en zijn voor zover bekend verantwoordelijk voor de grootste lavastroom op aarde in de afgelopen 11.000 jaar.

In 2018 sloot de Kilauea op Hawaï drie decennia van vrijwel onafgebroken uitbarstingen af met een reusachtige vuurwerkshow. De vulkaan produceerde daarbij genoeg lava om er 320.000 Olympische zwembaden mee te vullen en stootte een kolkende lavarivier uit die alles op zijn pad verzwolg, waaronder een gedeelte van de woningen van de Leilani Estates (op de foto).

In deze foto die in 2018 in Karo in het noorden van Sumatra is genomen, stroomt lava van de helling van de vulkaan Sinabung. Hoewel dit soort uitbarstingen om talloze redenen gevaarlijk kunnen zijn, heeft het uitvloeiende gesteente, dat rijk is aan voedingsstoffen, grote gebieden met nieuwe en vruchtbare bodem bedekt en veel boeren ertoe verleid om zich hier te vestigen.

Vulkanen stoten niet alleen adembenemende stromen van gloeiend gesteente uit, maar produceren ook buitengewone bliksemschichten. De ontladingen zijn het gevolg van de opgebouwde wrijving tussen deeltjes in de aswolken die worden uitgestoten. Op deze foto geeft de vulkaan Sakurajima in Japan een lichtshow van bliksemschichten weg.

In de Halemaʻumaʻu-krater van de Kilauea was lange tijd een lavameer te bewonderen. Maar toen de vulkaan in 2018 uitbarstte, liep het meer leeg en verdween volledig. Een jaar later kwam daarvoor een merkwaardig fenomeen in de plaats: een vijvertje. Wetenschappers denken dat het meertje is gevormd door water dat vanuit de aarde opwelt.

Een van ’s werelds meest actieve vulkanen is de Piton de la Fournaise (‘Ovenpiek’) op het Franse eiland Réunion. Sinds de zeventiende eeuw zijn hier meer dan 150 uitbarstingen waargenomen, waaronder deze eruptie in september 2016.

Op 22 juni 2019 kwam de vulkaan Raikokoe tot uitbarsting, waarbij een reusachtige wolk gas en as boven de noordelijke Stille Oceaan werd uitgeworpen. De uitbarsting was zó groot dat astronauten van het International Space Station de pluim vanuit de ruimte konden zien en deze foto van de zich uitdijende aswolk maakten. Het bijzondere aan deze eruptie was dat de aswolken tot in de stratosfeer doordrongen, waardoor het zonlicht werd gebroken en er paarse zonsopgangen en -ondergangen waren te zien.

Hoewel er op land ontelbare vulkanen verrijzen, liggen nog veel meer vuurbergen onder de zee. Een fotograaf legde in maart 2006 een uitbarsting van deze onderzeese berg voor de kust van Tonga vast, een van de 36 vulkanen in dit gebied die onder de zeespiegel liggen.

Duiven schrikken op terwijl de Indonesische vulkaan Merapi op 4 juni 2018 kookt. De vuurberg staat bekend om zijn pyroclastische stromen – zich snel voortbewegende lawines van gloeiend puin, hete gassen en as. De Merapi ligt niet ver van de miljoenenstad Yogyakarta en heeft in het verleden plaatselijk veel slachtoffers geëist.