We kunnen een positieve invloed uitoefenen op de plekken die we bezoeken, door geld in de plaatselijke economie in te brengen, het natuurbehoud en de kunstindustrie in het gebied te steunen en bruggen tussen culturen te bouwen. Maar we lopen ook het risico dat we de dingen kapotmaken die we bewonderen.
Van Canada tot Thailand en Kroatië brengen prijsvechters en cruiseschepen steeds grotere aantallen reizigers naar topbestemmingen, maar deze vaak historische plekken overal ter wereld kunnen overweldigd en soms zelfs beschadigd raken door de enorme toeloop. Toeristen die massaal naar populaire bestemmingen als Venetië en Dubrovnik reizen verdringen de inwoners, wat leidt tot protesten van de oorspronkelijke bevolking.
In zijn rapport 20 Travel Trends to Watch in 2018 waarschuwt de Adventure Travel Trade Association dat “avontuurlijke bestemmingen, die vaak in kwetsbare milieus zijn gelegen en over een minder goede infrastructuur beschikken, meer aandacht moeten schenken aan de dialoog omtrent het voorkomen en beheersen van te grote toeristenstromen, omdat de verwoesting van ’s werelds meest ongerepte en bijzondere plekken onomkeerbaar is.”
In plaats van onderdeel van het probleem te zijn, kunnen reizigers actief naar oplossingen streven. Een van de eenvoudigste manieren om bij te dragen aan het behoud van populaire bestemmingen en om de toeristische druk op deze plekken te verlichten, is het mijden van de gebaande paden en het kiezen voor alternatieve bestemmingen.
Red Venetië en bezoek in plaats daarvan Slovenië
Het is geen geheim dat Venetië en haar bewoners grote moeite hebben met het massatoerisme in de stad. En gelijk hebben ze. Het effect van horden toeristen die door cruiseschepen worden aangevoerd (elke dag bezoeken zestigduizend reizigers deze fragiele stad), heeft ‘La Serenissima’ (‘De Hoogst Serene’) veranderd in een allesbehalve serene plek. Eindeloze rijen, overvolle kanalen, beschadigde ecosystemen, torenhoge huren en goedkope souvenirwinkels die authentieke ambachten verdringen – al deze zaken hebben de levenskwaliteit in de stad drastisch doen afnemen, waardoor elk jaar zo’n duizend inwoners uit de stad wegtrekken en de Werelderfgoedstatus van Venetië wordt bedreigd. Wie van Venetië houdt, kan de drijvende stad een gunst bewijzen door er voorlopig niet meer naartoe te gaan.
Niet ver van Venetië, pal over de grens met Slovenië, wachten de vredige heuvels van het wijngebied Brda. Dit ‘Toscane van Slovenië’ biedt schitterende uitzichten over glooiende heuvels, vriendelijke gastvrijheid, overheerlijke gerechten en wijnen die niet onderdoen voor die van Italië, en zelfs middeleeuwse architectuur – maar dan zonder alle drukte. En wie echt niet zonder kanalen kan, kan iets verder naar het westen in Ljubljana naar hartenlust varen op de jadekleurige rivier die zich door deze aangename en milieubewuste hoofdstad slingert.
Op zoek naar zon en zand? Verruil Thailand voor de Afrikaanse kust.
Het kan niet ontkend worden dat Thailand enkele van de mooiste stranden ter wereld kent. Maar populariteit heeft een prijs. Geliefde stranden als die van Phuket, Koh Phi Phi en andere oorden aan de Andamanse Zee trekken zóveel toeristen dat de natuurlijke omgeving en het plaatselijk leven grondig en misschien zelfs onherroepelijk worden aangetast.
Wie op zoek is naar zon en zand, kan natuurlijk ook naar Mozambique gaan. Dit land in zuidelijk Afrika beschikt over ruim 2400 kilometer kustlijn aan de Indische Oceaan – waaronder adembenemende en niet-aangetaste stranden. Reis van eilandje naar eilandje door archipels voor de kust, snorkel in ongerepte wateren of relax gewoon op een afgelegen strand, met een goed boek, een glas Zuid-Afrikaanse wijn en een briesje van zee.
Mijd de Pacific Crest Trail en kies voor Jordanië
Voor avonturiers die op lange wandelroutes graag aan zelfonderzoek doen – à la Cheryl Strayed, het door Reese Witherspoon gespeelde personage uit de film Wild– zal de Pacific Crest Trail (de route die Strayed aflegde) een beetje tegenvallen. Voor deze trekroute zijn méér wandelvergunningen afgegeven dan het aantal mijlen dat de Trail telt (2659 mijl, oftewel 4279 kilometer). De route is gewoonweg té populair geworden. De dramatische toename van het aantal hikers belast de natuurlijke omgeving die deze route juist zo aantrekkelijk maakt.
Serieuze avonturiers vinden wél de gewenste eenzaamheid op de Jordan Trail, een 650 kilometer lange wandelroute die over de gehele lengte van dit land in het Midden-Oosten loopt en in de afgelopen jaren is uitgezet. Je zult op deze route, langs 52 dorpen en door een grote verscheidenheid van terreinen, zeker met fysieke en mentale uitdagingen worden geconfronteerd – om maar te zwijgen van buitenaards mooie en ongelooflijke landschappen. Als je er na 650 kilometer nog niet genoeg van hebt, kun je overwegen om de grens over te steken en op de Westelijke Jordaanoever in Palestijns gebied aan de cultuurhistorische wandelroute van Masar Ibrahim al-Khalil te beginnen.
Banff, maar zonder drukte? Ga naar Yoho.
Zelfs op foto’s zien de bergen en gletsjers van de Rocky Mountains rond Banff er zó perfect uit dat je er gemakkelijk verliefd op kunt worden. Deze avontuurlijke natuurbestemming in de Canadese provincie Alberta trek grote aantallen bezoekers: van april tot september alleen al drie miljoen.
Maar in plaats van te vechten om fotomomenten in Banff kun je natuurlijk ook de grens met het naburige British Columbia oversteken en daar de woeste natuur van het Yoho National Park opsnuiven. Daar kun je – zonder op horden toeristen te stuiten – bergwandelen, trektochten op sneeuwschoenen ondernemen, wilde dieren en orchideeën spotten, kajakken op het prachtig groene meer met de toepasselijke naam Emerald Lake (‘Smaragdmeer’) of de gesteentelagen vol fossielen van de Burgess Shale bestuderen.
Verruil de 'Instagram'-eilanden als Bali voor Raja Ampat
Ooit aanbeden als spiritueel toevluchtsoord, is Bali de afgelopen jaren uitgegroeid tot internationale hotspot voor backpackers, Instagrammers, yogi’s en surfers. De enorme toename van het toerisme heeft geleid tot hogere prijzen, mensenmassa’s en een belasting van de natuurlijke hulpbronnen, met als gevolg een afname in de levenskwaliteit van de bewoners en minder prettige ervaringen voor de bezoekers.
Hoewel er ook op Bali nog rustige plekjes zijn te vinden, is het beter om de horden vakantiegangers te mijden en de vleugels uit te slaan. Indonesië bestaat uit vele duizenden eilanden, dus hoef je dit enorme eilandenrijk niet eens te verlaten om een goed alternatief te vinden. Met idyllisch witte zandstranden en rijke en gezonde riffen lonkt de paradijselijke archipel van Raja Ampat. Of je nu een duikliefhebber bent, graag door de jungle trekt om tropische vogels te spotten of gewoon een rustig plekje zoekt om te relaxen – hier vind je rust in overvloed, zonder enige drukte.
Sla de ‘Blue Lagoon’ op IJsland over
Ben je op zoek naar een stomend Instagram-moment of wil je warmwaterbronnen aan den lijve ondervinden? IJsland biedt beide ervaringen op meerdere locaties, dus niet alleen in de Blue Lagoon. Dit land van vuur en ijs telt talloze beekjes, bronnen, rivieren en meren waar je ongelooflijk rustgevende decors op je in kunt laten werken.
Je kunt aan de horden toeristen ontsnappen en toch van hetzelfde soort azuurblauwe water genieten in de natuurbaden van Myvatn, in het noorden van IJsland. Op meer afgelegen plekken zit je niet alleen met minder mensen in een warmwaterpoel, maar heb je ook een grotere kans om het Noorderlicht te bewonderen.
Avontuurlijkere reizigers kunnen de uitdaging aangaan om de warmwaterbaden binnen de grotten van Grjotagja te bereiken, in het noordwesten van IJsland. Het landschap hier is zó magisch dat het in een aflevering van Game of Thronesfigureerde. Of je kunt de warmwaterstroom van Reykjadalur bezoeken, op slechts een uurtje rijden ten zuidwesten van Reykjavik.
Red Dubrovnik en bezoek Bosnië-Herzegovina
Onder druk van de drie grote toerismeplagen van onze tijd – cruiseschepen, prijsvechters en Game of Thrones-roem – heeft de historische Kroatische badplaats Dubrovnik maatregelen moeten nemen om het aantal bezoekers per dag te beperken en zijn Werelderfgoedstatus te beschermen. Dagjesmensen (sommigen blijven niet langer dan een paar uur) lijken de stad nu en masse te bezoeken. Ze nemen veel ruimte in beslag en verbruiken grote hoeveelheden hulpbronnen terwijl ze relatief weinig bijdragen aan de plaatselijke economie.
Terwijl Dubrovnik kampt met zijn enorme populariteit, ligt niet ver naar het noorden een goed alternatief: het cultureel diverse en historisch fascinerende buurland Bosnië-Herzegovina. Hoewel dit Balkanland vrijwel geen kustlijn heeft, beschikt het over meer dan voldoende gastvrijheid, eindeloze wandel- en skiroutes en een grote variëteit aan culturele invloeden – van Oostenrijks-Hongaars tot Ottomaans en islamitisch – die in de architectuur, keuken, muziek en fascinerende levenswijzen worden weerspiegeld.
Reistips voor topbestemmingen
Als je dan toch een absolute topbestemming bezoekt, zijn er altijd manieren waarop je je verblijf voor jezelf en de plaatselijke bevolking aangenamer kunt maken.
- Reis buiten het hoogseizoen.
- Reis niet in grote georganiseerde groepen, met touringcars of op cruiseschepen. Topbestemmingen worden dezer dagen overspoeld door grote groepen dagjesmensen, die veel ruimte en hulpbronnen nodig hebben terwijl ze weinig aan de plaatselijke economie bijdragen. Als je toch in een groep reist, spreid je aandacht dan over een groter gebied en besteed je geld daarbij zoveel mogelijk in authentiek plaatselijke winkeltjes en restaurants.
- Boek je reis bij een plaatselijke en verantwoorde touroperator. Zo kun je in Bangkok een rondleiding met een plaatselijke gids boeken, die je niet meeneemt op de gebruikelijk toeristenroute naar het Koninklijk Paleis en de Khao San Road, maar je het oude hart van de stad laat zien.
Sunny Fitzgerald is freelancejournalist en schrijft over duurzaam toerisme en voor Lonely Planet Local. Ook schrijft ze geregeld voor het tijdschrift Kama’aina. Volg haar op Instagram @froliq en haar website.
