Duiken is een sport met beperkingen. Niet alleen zijn er grenzen aan de diepte waarop je kunt duiken en de tijdsduur die je onder water door kunt brengen, maar ook aan de stalen zenuwen die je ervoor moet hebben.
Voor duikers die durven, is er niets spannenders dan het verkennen van de ingewanden van een oud scheepswrak, waar je in verborgen ruimtes getuige bent van een tijd die stil is blijven staan.
Chuuk-lagune, Micronesië
De wrakken van ruim zestig Japanse schepen die hier in 1944 door Amerikaanse strijdkrachten tot zinken werden gebracht, liggen op de bodem van een verder nog ongerepte lagune in Micronesië. Terwijl Japanse families hier nog altijd komen om eer te bewijzen aan de vele zeelieden die hier zijn gesneuveld, komen duikers uit de hele wereld naar deze plek om onder water een glimp op te vangen van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Hier tref je Japanse vrachtschepen, olietankers en Zero-gevechtsvliegtuigen aan. Maar onderwaterfotograaf en fervent scubaduiker Brandon Cole waarschuwt voor een sober stemmende ervaring: “Wie hier duikt, is getuige van de tragedie van de oorlog. Je vindt hier kleine alledaagse voorwerpen als een tandenborstel, een laars, kledingstukken… Het heeft diepe indruk op mij gemaakt.” zegt hij. “Het ging niet zozeer om de kanonnen en de munitie en de tanks. Als je in sommige wrakken weet binnen te dringen, is dat tegelijkertijd griezelig en ongelooflijk spannend.”
Scapa Flow, Schotland
Het is zeker de moeite waard om de ijskoude wateren rond de Orkney-eilanden te trotseren om enkele van de best bewaard gebleven scheepswrakken uit de Eerste Wereldoorlog te verkennen. Ruim zeventig oorlogsschepen van de Hochseeflotte van de Duitse Keizerlijke Marine werden hier in 1919 opzettelijk door de Duitsers tot zinken gebracht. En hoewel veel van deze schepen uiteindelijk werden geborgen, liggen er bij het Schotse Scapa Flow nog heel wat op een diepte van dertig tot veertig meter op de zeebodem, waaronder slagschepen en kruisers. Liggend op zijn stuurboordzijde wordt de SMS Karlsruhe gezien als een van de meest toegankelijke wrakken op deze plek. Maar duikers moeten tussen al die tonnen aan wegroestend staal erg op hun hoede zijn. “De exterieurs zijn verrassend goed bewaard gebleven, met geschutskoepels, gevechtsbruggen en andere goed herkenbare onderdelen”, aldus Mark Richard Evans, hoofdredacteur van Scuba Diver Magazine. “Maar na bijna een eeuw op de zeebodem is het niet aan te raden om in deze immense wrakken door te dringen.”
Florida Keys, VS
De Florida Keys kennen een lange maritieme traditie en er liggen ook veel ondiepe riffen omheen, dus is dit een van de beste plekken ter wereld waar naar scheepswrakken kan worden gedoken. “De schepen die deze wateren doorkruisten, voeren soms gevaarlijk dicht langs de koraalriffen onder de kust om niet in de Golfstroom terecht te komen,” zegt Stephen Frink, uitgever van Alert Diver Magazine. “Veel schepen gingen ten onder en de resten daarvan – onder een dikke laag koraal en met een overvloed aan zeeleven – zijn nu echte duikattracties geworden.” In de buurt van Islamorada ligt het wrak van de ruim 87 meter lange Eagle, een vrachtschip dat ooit in Nederland werd gebouwd en hier opzettelijk tot zinken werd gebracht om een rif te vormen. Duikers spotten hier geregeld stierhaaien en schuwe zaagvissen. Ook de Spiegel Grove, ooit een landingsvaartuig van de Amerikaanse marine, werd bewust tot zinken gebracht, ditmaal bij Key Largo. Op deze plek kan nu het rijke zeeleven op een diepte van rond 25 meter worden bestudeerd, waaronder scholen middernachtspapegaaivissen en patrouillerende barracuda’s.
Grote Meren, Michigan, VS
Zelfs beginnende duikers kunnen in de Grote Meren in de staat Michigan op talloze ondiepe plekken toegankelijke scheepswrakken vinden. Duizenden schepen zijn tijdens vreselijke stormen in de wateren van deze grote zoetwatermeren gezonken, zoals stoomschepen, maar ook schoeners op ondiepe plekken waar goed gesnorkeld kan worden. Onderwaterfotograaf Andy Morrison begeleidt beginnende duikers naar het wrak van het zeeschip Nordmeer, dat in 1966 op de zandbanken van Thunder Bay liep. “Tot een paar jaar geleden stak een groot deel van het schip boven het water uit en kampeerden mensen er ’s nachts op,” vertelt hij over het wrak, waarvan de verwrongen romp op twaalf meter diepte goed te bekijken is. Voor gevorderde technische duikers is er de Detroit, die in 1873 in het Thumb Island Bottomland Preserve van het Huronmeer ten onder ging en sindsdien op een diepte van 61 meter is te verkennen; vooral de twee zijraderen en de stoommachine van het schip zijn nog goed te herkennen.
Oahu, Hawaï, VS
In de wateren voor de kust van het Diamond Head State Monument op Hawaï ligt de Yo-257, een olietanker van de Amerikaanse marine die opzettelijk tot zinken werd gebracht. Rond dit wrak wervelen geregeld verraderlijke stromingen, die vaak adelaarsroggen en witpuntrifhaaien met zich meevoeren. Een andere topattractie voor duikers voor Waikiki Beach is het wrak van de Seatiger, een Chinese vissersboot die in de jaren negentig van de vorige eeuw wegens mensensmokkel werd onderschept en geconfisqueerd. Tegenwoordig kunnen ervaren duikers tot in de romp van het schip doordringen.
Sardinië, Italië
In het heldere zeewater voor de kust van Cagliari bevinden zich enkele van de mooiste duikplekken van de Middellandse Zee, waar meerdere schepen en duikboten uit de Tweede Wereldoorlog hun laatste rustplaats vonden. Het Italiaanse vrachtschip Entella werd in 1943 door een torpedo van een Britse duikboot tot zinken gebracht en ligt sindsdien op de zanderige bodem, waar het dankzij de goede lichtomstandigheden en het uitbundige zeeleven een fraai foto-object is geworden. Een Britse zeemijn was verantwoordelijk voor de ondergang van een ander vaartuig, de Italiaanse Romagna. Dit stoomschip ligt in tweeën gebroken onder een dikke laag sponzen en is een geliefde plek voor zeealen en tandbaarzen.
Bermuda
Met meer scheepswrakken per vierkante kilometer dan welke plek ter wereld ook, is Bermuda het scheepswrakkenparadijs van de Atlantische Oceaan. De vlijmscherpe koraalriffen rond Bermuda zijn verantwoordelijk voor de meeste van de ruim driehonderd gezonken schepen die in de wateren rond het eiland ten onder zijn gegaan. Een van de beroemdste gevallen is dat van het luxe Spaanse cruiseschip Cristóbal Colón, dat hier in 1936 op een koraalrif liep. Duikers verkennen gefascineerd de oude ketels, verwrongen pijpen en ijzeren balken die rond het wrak op de zeebodem liggen verspreid. “Wat het duiken bij Bermuda nog spannender maakt, is dat er nog zoveel valt te ontdekken,” zegt duikinstructeur Tara Bradley Connell. “Je weet nooit wat er bij een volgende stroming of storm zal worden blootgelegd.”
Rode Zee, Egypte
In het heldere water van de Rode Zee voor de kust van Egypte liggen volgens de ervaren duiker Travis Marshall enkele van de spannendste scheepswrakken ter wereld. Hij noemt de SS Thistlegorm als een wrak dat iedere duiker gezien moet hebben. Dit Britse koopvaardijschip van de marine zonk in 1941 en werd tijdens twee expedities in de jaren vijftig van de vorige eeuw herontdekt door niemand minder dan Jacques Cousteau. “Het is echt een bijzonder wrak, want alle laadruimten zijn nog volledig gevuld met de voorraden die het schip voor de Geallieerde troepen in Alexandrië aanvoerde,” zegt Marshall. “Als je het wrak onderzoekt, kun je zien waar de Duitse bommen insloegen, terwijl de laadruimten nog altijd vol zitten met Bedford-trucks, BSA-motoren, geweren en munitie. En rond het wrak liggen bergen rubberen laarzen verspreid – alsof de tijd heeft stilgestaan.”
Outer Banks, North Carolina
De kans om al duikend het wrak van een gezonken U-boot en daarmee de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog te verkennen, is een meer dan goede reden om een duiktrip naar de Outer Banks te maken. De Duitse duikboot U-352 werd hier in 1942 tot zinken gebracht door een kustwachter en is nu het beroemdste wrak van North Carolina. Het wrak is ook zeer toegankelijk, wat het ligt op een diepte van slechts 33,5 meter. Op het verroeste karkas is de toren van de duikboot nog altijd goed te zien, en duikers zien op deze diepte vaak tijgerhaaien rondzwemmen. Tot de andere populaire wrakken in de wateren bij de Outer Banks behoort ook de USS Schurz, een Duitse kruiser die in de Eerste Wereldoorlog door de Amerikanen in beslag werd genomen. Je kunt de ketels van dit schip te midden van scholen kleine visjes verkennen.
Lees ook: 'Strijd om 'rijkste scheepswrak ter wereld' barst los
Lees ook: 'Scheepswrak van rond 1850 ontdekt op grote diepte'
Freelance-reisjournaliste Terry Ward woont in Florida. Volg haar reizen op Twitter en Instagram.
Dit verhaal werd oorspronkelijk gepubliceerd in het Engels op NationalGeographic.com
