Dit artikel maakt deel uit van Women of Impact, een project van National Geographic dat zich richt op vrouwen die in hun vakgebied grenzen verlegden, van invloed waren op de gemeenschap en anderen inspireerden.
Het Andesgebergte is indrukwekkend: de geschiedenis, de iconische panorama's, de flinterdunne lucht. Maar het landschap geeft zijn schoonheid niet zomaar prijs, je moet er wel iets voor doen. En op de Inca Trail in Peru zijn het de dragers die het meeste werk verrichten.
Wanneer toeristen een tocht maken onder begeleiding van een gids, gaan er leden van de plaatselijke bevolking mee. Zij dragen eten, tenten en uitrusting de berg op. Het is zwaar werk om vracht te sjouwen over moeilijk begaanbaar terrein op een gemiddelde hoogte van 4000 meter. Het is ook een van de meest zekere manieren om geld te verdienen in dit afgelegen gebied.
Tot 2016 was dit werk aan mannen voorbehouden.
“[We] zijn niet altijd een bedrijf geweest dat sociale verandering stimuleerde,” vertelt Miguel Ángel Góngora Meza, directeur en medeoprichter van Evolution Treks Peru. “Maar we vonden het frustrerend om te bedenken dat er niets zou veranderen. Daarom zijn we dit project gestart. We wilden een andere kant van het toerisme laten zien.”
“We” is ook Amelia Huaraya Palomino, medeoprichter van het bedrijf en algemeen manager. De twee zagen zich voor een drietal problemen gesteld: ze zagen het seksisme waardoor vrouwen werden uitgesloten van het lucratieve draagwerk, maar ook het misbruik dat reisbureaus maken van mannelijke dragers en de armoede die heerst in de afgelegen bergdorpjes langs de expeditieroutes.
Toen het gloednieuwe bedrijf van Huaraya met moeite van de grond kwam in 2015, zocht ze de samenwerking met Góngora om deze misstanden aan te pakken. Een jaar later werd de Evolution-coöperatie het eerste Peruaanse reisbureau dat vrouwen als dragers inhuurde. Bovendien betalen ze alle medewerkers een eerlijk loon, geven ze dragers eten, tenten en slaapmatten van dezelfde hoge kwaliteit als die voor de cliënten en bieden ze werkgelegenheid aan de mensen die langs het pad wonen, wat ook uitzonderlijk is in deze problematische bedrijfstak.
“Reisbureaus, het enige wat die willen is winst, winst en nog eens winst, en het maakt ze niet uit hoe ze daaraan komen,” stelt Huaraya. “En het ergste is dat er echt misbruik wordt gemaakt van de mannelijke dragers. Ze krijgen niet het geld dat ze zouden moeten krijgen.”
Een van de dingen waar Evolution op mikt, is zorgen voor eerlijke arbeidsomstandigheden voor mannen. Maar het ondersteunen van vrouwen blijft de lastigste uitdaging.
Onder invloed van de diepgewortelde misogynie in het land worden vrouwen afgeschilderd als ‘zwak’ en ‘teer’. Daardoor zouden ze ongeschikt zijn voor zwaar werk en geen inkomen kunnen verdienen, vertellen Góngora en Huaraya. Peru staat op de derde plaats wat betreft het aantal gevallen van gendergerelateerd geweld volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
“Als wij vertellen dat er vrouwen voor ons werken, zeggen sommige mensen ‘Wat goed!’ Maar anderen zeggen: ‘Ze zullen sterven. Dat redden ze niet,’ vertelt Góngora. “[De vrouwelijke dragers] hebben een eind gemaakt aan dat fabeltje.”
Ze hebben niet alleen te maken met discriminatie. De vrouwen die werken moeten ook vaak opboksen tegen de bezorgdheid of de afkeuring van gezinsleden of partners. En een vereniging van reisbureaus heeft bepaald dat vrouwen slechts vijftien kilo mogen dragen, terwijl dat voor mannen twintig kilo is. Door dat verschil lijkt het zakelijk niet aantrekkelijk om vrouwen in te huren.
Maar Evolution gaat vastberaden verder op de ingeslagen weg. De maanden waarin het bedrijf winst maakt, wegen op tegen de maanden met rode cijfers, stelt Góngora. Huaraya wijst erop dat hun bedrijf nog steeds een nieuwkomer is in een markt met veel concurrentie.
“Wij vinden dat je niet kunt spreken van duurzaam reizen als je vrouwen buitensluit,” zegt Góngora. “En als je vrouwen buitensluit omdat je dan als bedrijf geen winst maakt, mag je jezelf niet duurzaam noemen.”
Er werken ongeveer 24 vrouwen bij de drie locaties van Evolution. De meesten van hen zijn inheemse Quichua-vrouwen, afkomstig uit afgelegen pueblos(dorpjes) die voorheen probeerden handwerk te verkopen op markten of via kraampjes langs de Inca Trail.
“Wat wij tot stand hebben gebracht, wat altijd ons doel was, kon worden gerealiseerd zonder dat we mensen onder druk hoefden te zetten,” vertelt Huaraya. “Het is nu zo dat vrouwen zelf bellen als we expedities hebben, om te vragen wanneer die vertrekken en of ze iets kunnen betekenen.”
Ook andere reisbureaus zijn begonnen vrouwen aan te werven. Maar Evolution is nog steeds het enige bureau dat vrouwen als dragers inhuurt voor het Inca Trail, een van de meest roemruchte en uitdagende routes van Peru.
Sommige vrouwen zien het dragen niet gewoon als werk, maar als de eerste stap op een carrièrepad. Dragers kunnen op den duur gids worden, en zich certificeren via instituten waar ervaring met tochten wordt gecombineerd met educatie in Engels, geschiedenis en navigatie.
De 24-jarige drager Sara Qqehuarahucho Zamalloa is bezig met zo'n opleiding. Dankzij een beurs kan ze haar tijd verdelen tussen studeren en haar werk als assistent-gids. Daarbij is het haar taak om de achtersten op het pad te begeleiden. Over een paar jaar is ze zelf de hoofdgids.
Ze heeft een simpel motto.
“Als je je iets voorneemt,” zegt ze, “dan haal je het. Je doet het.”
Bekijk ook: 'Onontdekt Peru'
Dit verhaal werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
