Rond 310 miljoen jaar geleden stapte een primitief wezen op vier poten door zandduinen die in zee uitliepen, in een gebied dat nu in de Amerikaanse staat Arizona ligt. Normaliter zouden de pootafdrukken van het dier, zoals alle sporen op een strand, weer zijn uitgewist. Maar door een zeldzaam toeval raakten de afdrukken verhard tot zandsteen en bieden ze ons nu een uniek inkijkje in het leven van een oeroude soort.
De pootafdrukken, die vrij kwamen te liggen nadat gesteente was afgebrokkeld, zijn de oudste die ooit in de Grand Canyon zijn gevonden, berichtten wetenschappers deze maand op de jaarvergadering van de Society of Vertebrate Paleontology in Albuquerque, New Mexico. De sporen zijn ook opmerkelijk door hun vreemde oriëntatie: elke pootafdruk is in een hoek van veertig graden ten opzichte van de looprichting in het zand gedrukt, alsof het dier een diagonale gang had.
“Ook als het dier een normale loop had gehad, was het een ongebruikelijke vondst geweest,” zegt Stephen Rowland, de paleontoloog van de University of Nevada in Las Vegas die de sporen onderzoekt. “Maar in dit geval heeft het dier een rare zijwaartse gang, een beetje als lijndansen. En dat is vreemd.”
Rowland hoorde in 2016 bij toeval over de sporen van een bevriende paleontoloog, die met zijn studenten een trektocht door de Grand Canyon maakte. Wandelend op de Bright Angel Trail, stuitte de groep op een rots die van een klip was gevallen en in tweeën was gespleten.
Het rotsblok was langs een interne ader opengebroken, waardoor de positieve en negatieve vormen van 28 pootafdrukken in een rechte lijn van ruim een meter zichtbaar werden. De vriend meldde de vondst aan Rowland en aan parkopzichters, waarna veldwerkers de rots opzij legden. In mei 2017 bezocht Rowland de sporen en in maart 2018 keerde hij samen met geoloog Mario Caputo van de San Diego State University terug om ze te onderzoeken.
Stap voor stap
De bevindingen van het duo zijn voorlopig, en ze hopen binnenkort een wetenschappelijk artikel over de vondst in te dienen. Intussen roepen de sporen van de mysterieuze duinloper allerlei vragen op, waaronder de vraag om welke diersoort het gaat.
Interessant is dat de afdrukken zijn ontstaan in een periode waarin de oudste voorlopers van de reptielen zich begonnen te vertakken. Bovendien doen de sporen denken aan 299 miljoen jaar oude pootafdrukken die in Schotland zijn gevonden en gemaakt werden door zeer vroege reptielen of amfibieën met reptielachtige lichaamsverhoudingen. Als beide sporen door soortgelijke dieren werden gemaakt, dan zijn de pootafdrukken in de Grand Canyon tien miljoen jaar ouder en daarmee de oudste van deze groep soorten.
Het team weet nog niet waarom de pootafdrukken in zo’n vreemde hoek ten opzichte van de looprichting staan. Liep het dier misschien tegen een krachtige wind in? Of ontstond de vreemde diagonale gang doordat het beest zijwaarts van een duin afdaalde om niet uit te glijden? Tijdens Caputo’s onderzoek naar het zandsteen zullen deze scenario’s nader worden getest.
“Als de rotsontsluiting mij genoeg aanwijzingen geeft, kan ik zeggen: oké, dit organisme liep vlakbij de kam of de top van deze duin (...) of misschien in een gebied tussen twee duinen,” zegt hij. Met dat soort details zouden de onderzoekers meer te weten kunnen komen over een kort moment in het leven van een dier dat ruim driehonderd miljoen jaar geleden stierf – een indrukwekkend staaltje wetenschap.
“Met een skelet van botten en tanden krijg je heel veel goede informatie, maar ze zeggen weinig over het gedrag,” aldus Rowland. Daarentegen “zien we hier een dier rondlopen.”
Bekijk spectaculaire foto’s van de Grand Canyon.
Lees ook: Jongen struikelt tijdens wandeling en ontdekt miljoen jaar oud fossiel
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
