Het Melkwegstelsel is onze thuisbasis in de ruimte. Samen met de zon, de maan en onze buurplaneten zweven we in deze ovale, platte schijf in de kosmos. Sinds Galileo Galilei aan het begin van de zeventiende eeuw ontdekte dat het Melkwegstelsel een verzameling is van afzonderlijke sterren, zijn we heel wat meer te weten gekomen over ons sterrenstelsel. Wij lichten alvast vijf feiten uit.
1. Het Melkwegstelsel is groter dan je je kunt voorstellen
Als je denkt dat ons eigen zonnestelsel met acht planeten, een paar dwergplaneten en tientallen manen groot is, wacht dan tot je een kaart van de Melkweg ziet. Geschat wordt dat het Melkwegstelsel uit honderd tot vierhonderd miljard sterren bestaat. Om elk van die sterren draaien waarschijnlijk ook weer één of meerdere exoplaneten. En toch zijn er sterrenstelsels die nog veel groter zijn dan de Melkweg. Neem bijvoorbeeld de Andromedanevel, onze directe buur. Dit sterrenstelsel bestaat uit minimaal een biljoen sterren.
2. Elke ster en planeet in de Melkweg draait om een gigantisch zwart gat
In het midden van de Melkweg ligt een enorm zwart gat. Elke ster en planeet draait rondom dit zwarte gat, dat we Sagittarius A* hebben gedoopt. Zo’n ronde duurt overigens een stuk langer dan onze omwenteling om de zon, waar de aarde een jaar over doet. Ons zonnestelsel heeft 250 miljoen jaar nodig om een ronde in het Melkwegstelsel te maken. De laatste keer dat we exact deze plek in het universum innamen, liepen er net dinosauriërs rond op aarde.
3. De aarde ligt in een buitenwijk van de Melkweg
Toen wetenschappers enkele honderden jaren geleden voor het eerst hun telescopen op de Melkweg richtten, leek het aannemelijk dat de aarde in het midden van het stelsel lag. Niets bleek minder waar. Ons zonnestelsel met daarin de aarde en buurplaneten zoals Mars en Jupiter ligt op 27.000 lichtjaar van het centrum van de Melkweg.
4. De Melkweg is een spiraalvormig sterrenstelsel
Exact achterhalen hoe de Melkweg eruitziet is tot op heden lastig gebleken. We zijn nog niet in staat een foto van buiten het sterrenstelsel te maken. Toch hebben astronomen wel een aardige indruk. Zo weten we dat de Melkweg een spiraalvormig sterrenstelsel is met een diameter van ongeveer 150.000 lichtjaar. En het Melkwegstelsel omvat meer dan alleen sterren en planeten. Een groot deel bestaat ook uit donkere materie.
5. Over vier miljard jaar houdt de Melkweg op te bestaan
Jij en ik zullen het niet meer meemaken, maar over vier miljard jaar zal de Melkweg zoals die er nu uitziet niet meer bestaan. Maar de kans is groot dat onze zon dan nog wel schijnt. Hoe zit dat? Wetenschappers schatten dat het Melkwegstelsel over een aantal miljard jaar zal botsen met het naburige Andromedastelsel. Dan smelten beide sterrenstelsels als het ware samen. Dat wil niet per se zeggen dat sterren en planeten ook direct tegen elkaar botsen. Daarvoor zijn de afstanden tussen de verschillende hemellichamen te groot.
