Sommige vogels gebruiken slangenhuiden voor hun nest – en dat blijkt geen toeval

Sommige vogelsoorten gebruiken voor de bouw van hun nest een wel heel opvallend materiaal: slangenhuid. Onderzoekers hebben nu ontdekt dat dit geen toeval is: de materiaalkeuze blijkt een belangrijke rol te spelen in het beschermen van het nest tegen roofdieren. Hoe zit dat?

Slimme nestbescherming met slangenhuiden

Vogelonderzoeker Vanya Rohwer van Cornell University (VS) en zijn team inventariseerden eerst welke vogels gebruikmaken van slangenhuiden voor hun nestjes. Hiervoor bestudeerden ze een verzameling historische nestkaarten om te achterhalen welke vogels welke materialen gebruiken. De resultaten werden gepubliceerd in het vakblad The American Naturalist.

Leestip: Deze vogel houdt zijn paargedrag het liefst verborgen

Uit de analyse bleek dat 78 soorten uit 22 families slangenhuiden verwerken in hun nest, met name zangvogels (Passeriformes). Voorbeelden zijn de tweekleurige mees (Baeolophus bicolor) en de blauwe bisschop (Passerina caerulea). Deze soorten leggen vaak stukjes slangenhuid binnen in hun nestje, terwijl de grote kuiftiran (Myiarchus crinitus) de buitenkant van het nest ermee bekleedt.

Dit overdekte zangvogelnest is van binnen versierd met slangenhuiden, wat knaagdieren mogelijk afschrikt.

Vogeleieren vallen vaak ten prooi aan verschillende roofdieren, zoals rattenslangen en kleine knaagdieren. Voor veel knaagdieren, zoals eekhoorns, zijn slangen een natuurlijke vijand die ze liever uit de weg gaan. Rohwer en zijn team vermoedden dat vogels slim inspelen op dit instinctieve gedrag, en besloten de proef op de som te nemen.

Holte- en open nesten

Om deze hypothese te toetsen, voerden ze een experiment uit. Verspreid door Ithaca (New York) werden kwarteleieren neergelegd in meer dan 100 zelfgemaakte nestjes. 60 nestjes werden in holten gemaakt, en 80 waren open nesten.

In een deel van de nestjes werden slangenhuiden verwerkt. Wat bleek? Met name goed verscholen holtenesten die met slangenhuid waren bekleed, vielen minder vaak ten prooi aan roofdieren.

Leestip: Wat veren ons vertellen over de evolutie van vogels

In open nesten bleek de slangenhuid een minder effectief afschrikmiddel, mogelijk omdat meer soorten roofdieren het op de makkelijk te bereiken open nesten hebben gemunt. Zo trekken bepaalde roofvogels en marters zich minder aan van de slangenhuiden.

Rohwer en zijn team onderzochten ook andere mogelijke voordelen van de inzet van slangenhuiden. Zo bestaat de kans dat slangenhuiden een antiparasitaire werking hebben. Toch blijft de afschrikkende werking de waarschijnlijkste verklaring.

De blauwe bisschop gebruikt de slangenhuiden als decoratie voor de buitenkant van zijn nestje. Deze methode blijkt minder effectief dan het gebruik van de huiden bij overdekte nesten.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!